Geconfronteerd met de omvang van de psychosociale risico's op het werk en de toename van het absenteïsme als gevolg van psychische problemen in België in de afgelopen jaren, voerde de regering een ambitieus federaal plan voor mentaal welzijn op het werk in, bekend als het Plan mentaal welzijn op het werk (MWOHW).
De overheid erkent het enorme belang van mentaal welzijn op het werk voor verschillende beroepsgroepen, of het nu gaat om werknemers, zelfstandigen of ambtenaren. In de huidige context is het noodzakelijk om te investeren in de preventie van stress, burn-out en mentaal welzijn in het algemeen. Een gezonde werkomgeving stelt werknemers in staat zich maximaal te ontplooien en helpt uitval te voorkomen.
Het is in deze context dat de Ministerraad, op verzoek van de Ministers van Sociale Zaken, Arbeid, Ambtenarenzaken en Middenstand, in november 2022 een reeks structurele maatregelen goedkeurde.
Onder de genomen maatregelen zijn verschillende acties toevertrouwd aan de FOD Werkgelegenheid om het mentale welzijn van de werknemers te verbeteren en een gezondere werkomgeving te creëren.
Deze acties kunnen worden gestructureerd rond 4 assen, die we hieronder voorstellen.
As 1: de welzijnsactoren
Deze as besteedt bijzondere aandacht aan de welzijnsactoren binnen bedrijven, namelijk arbeidsartsen, preventieadviseurs psychosociale aspecten (PAPS), werknemersvertegenwoordigers, managers, enz.
As 1 omvat volgende acties:
- Raadpleging van de arbeidsartsen: er werden 3 multidisciplinaire werkgroepen opgericht, voorgezeten door vertegenwoordigers van de BBvAg, om een actieplan (PDF, 483 KB) op te stellen dat tot doel heeft de rol van de arbeidsarts beter bekend te maken en zijn imago niet enkel bij de werknemers, maar ook bij de toekomstige artsen te verbeteren, om hen op die manier aan te trekken voor het beroep.
- Overleg met de PAPS: verschillende netwerken van PAPS werden geraadpleegd om een actieplan op te stellen om hun aantal te vergroten en de kwaliteit van hun werk te garanderen (lopende).
- Campagne Psychosociale Risico's (PSR): gericht op welzijnsspecialisten, lijnmanagers en werknemersvertegenwoordigers. Het doel van de campagne was om het bewustzijn te vergroten en onze bestaande bewustmakings- en preventietools, die gratis beschikbaar zijn via de website voeljegoedophetwerk.be, te verspreiden.
- Campagne voor aandoeningen aan het bewegingsapparaat om het bewustzijn te vergroten van de ergonomische voorschriften op de werkplek en de preventie van musculoskeletale aandoeningen. De FOD Werkgelegenheid biedt verschillende instrumenten om werkgevers en welzijnsactoren te helpen voldoen aan de nieuwe verplichtingen die door deze wetgeving worden ingevoerd. De tools zijn beschikbaar zijn op BeSWIC, onder het thema Musculoskeletale aandoeningen (MSA), in de module Tools.
As 2: evolutie van de Codex Welzijn op het Werk
Er zijn verschillende acties ondernomen om de specifieke regelgeving van de codex over het welzijn op het werk te evalueren en te verbeteren:
- De aanstelling van een interne vertrouwenspersoon in ondernemingen met 50 of meer werknemers is sinds 1 december 2023 verplicht.
- Er werd een academische studie uitgevoerd ter evaluatie van de wetgeving inzake psychosociale risico's op het werk. Meer informatie op de website van de FOD Werkgelegenheid: 2023 - Onderzoekproject betreffende de evaluatie van de wetgeving in verband met de preventie van psychosociale risico’s op het werk (lopende).
- Op 25 mei 2024 is een nieuw KB over ergonomie op het werk en de preventie van MSA in werking getreden. Een webinar met uitleg over de nieuwe modaliteiten is beschikbaar op het YouTube-kanaal van de FOD Werkgelegenheid: Nieuwe wetgeving over ergonomie.
As 3: Tools
De volgende tools zijn ontwikkeld voor actoren op het terrein:
- Twee educatieve tools die (toekomstige) managers zullen helpen om een mensgerichte managementstijl (in uitvoering) aan te nemen. Meer informatie op de website van de FOD Werkgelegenheid: 2023 - Onderzoekproject voor de ontwikkeling van pedagogische instrumenten om in de managersopleiding beter rekening te houden met de aspecten inzake welzijn op het werk (lopende).
- Er werd een nieuwe OiRA ("Online interactive Risk Assessment") "psychosociale risico's" ontwikkeld om KMO's stap voor stap te begeleiden bij de beoordeling van psychosociale risico's en de uitvoering van een welzijnsbeleid op het werk.
- De vragenlijstmethode psychosociale risico's stelt de werkgever in staat om zelfstandig of in samenwerking met een preventieadviseur psychosociale aspecten de evaluatie van de psychosociale risico's uit te voeren.
As 4: ondersteuning van innovatieve projecten
De volgende projecten werden gesubsidieerd:
- Sectorprojecten Preventie van psychosociale risico’s op het werk: 11 duurzame projecten die tot doel hadden tegemoet te komen aan een vraag op sectoraal en collectief niveau werden gesubsidieerd. Het resultaat? Een breed scala aan goede praktijken, op maat van verschillende doelgroepen, evenals een wetenschappelijk rapport met een samenvatting van de sterke punten en verbeterpunten van alle initiatieven.
- Subsidies voor pilootprojecten voor de primaire preventie van burn-out in bedrijven en sectoren.
Voorzitterschap van de EU-24
Europese commissarissen, ministers, staatssecretarissen, Europese sociale partners en deskundigen op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk kwamen op 30 en 31 januari 2024 bijeen en bespraken hoe de geestelijke gezondheid van werknemers en burgers kan worden ondersteund door op verschillende niveaus te werken aan preventie. Meer informatie op de website van de FOD Werkgelegenheid: Conferentie over mentale gezondheid en werk.