De geleidelijke ontwikkeling van musculoskeletale aandoeningen (MSA) en verscheidenheid van de klachten bemoeilijkt de analyse van de risicofactoren. Slechts in uitzonderlijke gevallen veroorzaakt een geïsoleerde factor een letsel. De aanwezigheid van omgevingsgebonden factoren kan de biomechanische belasting nog verergeren. Omgevingsfactoren zijn onder andere mechanische druk en schokken, trillingen en koude.

Mechanische druk en schokken

Elk contact van het lichaam met een hard voorwerp in de werkomgeving leidt tot druk op de lichaamsstructuren waar dit contact plaatsvindt. Afhankelijk van de intensiteit, kan deze druk plaatselijk leiden tot letsels van de huid en de onderliggende structuren zoals de zenuwen, de slijmbeurzen en de bloedvaten. De handen, schouders, ellebogen, polsen en knieën worden het vaakst getroffen.

Voortdurende druk op een hard oppervlak

Voortdurend op een hard oppervlak duwen, kan leiden tot aandoeningen zoals bursitis van de elleboog of het carpaal tunnelsyndroom aan de polsen.
Voorbeeld: op een toetsenbord typen
Op een toetsenbord typen
Op een toetsenbord typen (Copyright Prevent)

Schok

Schokken ten gevolge van grote impactkrachten kunnen aan de oorsprong liggen van aandoeningen aan de bloedvaten. Dit geldt onder andere voor het gebruik van toestellen die plots kunnen stoppen of harde slagen produceren.
Voorbeelden: slagwerktuigen, pneumatische of elektrische werktuigen
Gereedschap dat schokken opwekt
Gereedschap dat schokken opwekt (Copyright Prevent/Vanhout)

Trillingen

Trillingen hebben ofwel een impact op het gehele lichaam (lichaamstrillingen) ofwel meer specifiek op de handen en onderarmen (hand-armtrillingen).

Meer informatie over dit onderwerp is beschikbaar in het thema Fysische agentia > Trillingen.

Koude en verlichting

De omgevingsomstandigheden (aanwezigheid van tocht, koude,…) kunnen het risico op de ontwikkeling van MSA verhogen. Bij koude, bijvoorbeeld, moeten de spieren van de onderarmen meer kracht gebruiken en worden de pezen meer gebruikt, wat ertoe leidt dat gereedschap slecht vastgegrepen wordt en de spiercoördinatie minder goed is.

Meer informatie over dit onderwerp is beschikbaar in het thema Fysische agentia > Thermische omgeving.

Een defecte verlichting zorgt ervoor dat obstakels en niveauverschillen minder goed opgemerkt worden. Dat maakt verplaatsingen gevaarlijker en het risico op letsels groter.

Meer informatie over dit onderwerp is beschikbaar in het thema Fysische agentia > Verlichting.

  • Campagnes

  • Campagne over de nieuwe regelgeving rond ergonomie op het werk en de preventie van musculoskeletale aandoeningen (MSA) (FOD Werkgelegenheid – 2024)

    Op 2 september 2024 lanceerde de FOD Werkgelegenheid een sensibiliseringscampagne op sociale media over de regelgeving inzake ergonomie op het werk en de preventie van musculoskeletale aandoeningen, die sinds 25 mei 2024 van kracht is. De FOD Werkgelegenheid biedt een aantal tools aan om werkgevers en welzijnsactoren te helpen deze nieuwe wettelijke verplichtingen na te leven.

  • Europese campagne ‘Gezond werk: verlicht de last!'

    De campagne voor een gezonde werkplek 2020-2022 van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, met als thema “Gezond werk: verlicht de last!”, ging op 29 september 2020 van start. De campagne biedt werknemers en werkgevers ondersteuning en richtlijnen om werkgerelateerde aandoeningen aan het bewegingsapparaat te herkennen en effectief aan te pakken en promoot het gebruik van praktische hulpmiddelen.

  • Campagne: Welzijn op het werk in de Federal Truck (2015-2016-2017-2018)

    Om welzijn op het werk te promoten trokken de medewerkers van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid) in november 2015 voor het eerst het land door in een volledig ingerichte vrachtwagen, die de naam ‘Federal Truck’ meekreeg.

  • Musculoskeletale aandoeningen (MSA) – regelgeving

    Ergonomie op het werk en preventie van MSA

    Volgens de welzijnswet is de werkgever verplicht het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk te bevorderen (Wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk (PDF, 554 KB)).

    Als algemene richtlijn geldt dat de werkgever een preventiebeleid moet ontwikkelen dat rekening houdt met ergonomie op alle domeinen van het welzijn op het werk. De codex over het welzijn op het werk definieert ergonomie op het werk dan ook als de aanpak die erop gericht is om het werk (zowel de werkpost als de werkomgeving), aan te passen aan de mens, rekening houdend met diens fysieke, mentale, psychische en sociale kenmerken (bv. leeftijd, fysieke en mentale gezondheidstoestand, …). Deze aanpak moet toegepast worden op alle domeinen van welzijn op het werk (art. I.1-4, 31° van de codex).

    Daarvoor kan de werkgever zich uiteraard laten bijstaan door de interne preventieadviseur, maar ook door de gespecialiseerde preventieadviseur-ergonoom die beantwoordt aan de voorwaarden bedoeld in artikel II.3-30, §1, 3° van de codex in verband met het basisdiploma, de gespecialiseerde aanvullende vorming en de vereiste nuttige praktische ervaring als preventieadviseur-ergonoom.

    Boek VIII van de codex legt het algemene kader vast voor ergonomie op het werk en de preventie van MSA (in titel 1), en bevat daarnaast bijzondere regels ter preventie van MSA die verband houden met bepaalde activiteiten, zoals werken met beeldschermen (in titel 2), manueel hanteren van lasten (in titel 3) en werk- en/of rustzitplaatsen bij staand werk (in titel 4).

    Er zijn verschillende algemene verplichtingen op het gebied van ergonomie en de preventie van MSA. De werkgever moet:

    • Vanaf het ontwerp van de werkposten rekening houden met ergonomie en ervoor zorgen dat het werk is aangepast aan de fysieke mogelijkheden van de werknemers en dat overmatige werkgerelateerde (fysieke of mentale) vermoeidheid wordt voorkomen (art. VIII.1-1, §1er van de codex ).
    • Een analyse uitvoeren van de musculoskeletale risico’s op het werk (art. VIII.1-1, §2 van de codex ) en op basis van deze risicoanalyse passende preventiemaatregelen nemen om musculoskeletale risico’s op het werk te voorkomen (art. VIII.1-3, §1er van de codex ). De resultaten van de risicoanalyse en de preventiemaatregelen moeten worden opgenomen in het globaal preventieplan en eventueel ook in het jaaractieplan (art. VIII.1-4 van de codex) .
    • De werknemers informeren en opleiden over ergonomie op het werk en de preventie van musculoskeletale aandoeningen (art. VIII.1-5 van de codex ).

    De Codex over het Welzijn op het Werk bevat ook onder meer delen over trillingen, het manueel hanteren van lasten, arbeidsmiddelen, beeldschermwerk, werkzitplaatsen en rustzitplaatsen.

    Een uitgebreide toelichting over deze wetgeving is beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg:

    Nieuwe wetgeving rond ergonomie en de preventie van MSA (2024)

    Op 27 mei 2024 organiseerde de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid (AD HUA) van de FOD Werkgelegenheid een webinar naar aanleiding van de nieuwe wetgeving rond ergonomie en musculoskeletale aandoeningen (MSA), die op 25 mei 2024 in werking trad.

    Bekijk de video van het webinar op het YouTube-kanaal van de FOD Werkgelegenheid:

    Deze video wordt beheerd op een externe site (YouTube). U moet de cookies van deze bron accepteren om de video te bekijken.

    U kan de video ook bekijken op dit adres: https://youtu.be/OhsZUvrjOGs

  • Parlementaire vragen

  • 55036904C Kamer (06/06/2023) - De aanpassingen van de werkplek voor MS-patiënten

  • 55035131C Kamer (18/04/2023) - De musculokeletale aandoeningen op het werk

  • 55033297C Kamer - De ambitie van het nationaal actieplan welzijn op het werk inzake musculoskeletale aandoeningen

  • 1083 Kamer - De aanpak van spier en skeletaandoeningen

  • 55032212C Kamer - De inspectiecampagne bij dienstenchequebedrijven

  • 55026288C Kamer - De arbeidsongeschiktheidsgraad in de dienstenchequesector

  • 466 Kamer - Impact van het telewerk op de werkgelegenheid

  • 55003336C Kamer - De impact van het dienstenchequesysteem op de werkgelegenheid en de gezondheid op het werk

  • 2047 Kamer - Ziekteverzuim

  • 838 Kamer - Werkbaar werk - Psychosociale risico's

  • 830 Kamer - Musculoskeletale aandoeningen - Preventiecampagne

  • 335 Kamer - Europese bedrijvenenquête naar nieuwe en opkomende risico's

  • 21608 Kamer - Het maximum toegelaten gewicht dat door arbeiders mag worden getild

  • Onderzoeken

  • Interventietypologieën voor preventie van musculoskeletale aandoeningen en psychosociale risico’s (FOD Werkgelegenheid - België - 2013)

  • DinBelg 2005 (Motmans R – België – 2005/2006)

  • Fit For Work? Musculoskeletale aandoeningen en de Belgische arbeidsmarkt (The work foundation & Prevent – België – 2009)

  • Fysieke activiteit: verbanden en gevolgen voor de gezondheid – samenvatting en aanbevelingen (Institut national de la santé et de la recheche médicale / INSERM – Frankrijk – 2008)

  • Organisationele en psychosociale factoren bij de ontwikkeling van musculoskeletale aandoeningen aan de bovenste ledematen (UCL – België – 2004)

  • Rugaandoeningen in het arbeidsmilieu: welke risicofactoren en welke preventiemaatregelen? (Institut national de la santé et de la recherche médicale / INSERM – Frankrijk – 2000)

  • Spier- en skeletaandoeningen in de Europese Unie – Feiten en cijfers (Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk EU-OSHA – EU – 2010)

  • Studie over chronische lage rugpijn (KCE – België – 2007)

  • Work-related neck and upper limb musculoskeletal disorders (Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk EU-OSHA – EU – 1998)

  • Musculoskeletale aandoeningen (MSA) - Sensibiliseringsmateriaal

    3 animatiefilms MSA

    Musculoskeletale aandoeningen (MSA) zijn de belangrijkste oorzaak van afwezigheid op het werk in België. Maar wat zijn MSA? En wat kunt u eraan doen? Ontdek een 5-stappenplan voor een duurzame en doeltreffende preventie van MSA en hoe dit in de praktijk kan toegepast worden, aan de hand van 3 animatiefilms die de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid) hiervoor ontwikkelde.

    De films zijn beschikbaar op de het Youtube kanaal van de FOD Werkgelegenheid: MSA.

    Film “Preventie van musculoskeletale aandoeningen”

    In deze film wordt uitgelegd hoe deze aandoeningen ontstaan en wat we kunnen doen om ze te voorkomen. Deze aandoeningen nemen alsmaar in aantal toe. Ze treffen een grote groep Belgische werknemers: zowel mannen als vrouwen, jongeren als ouderen. Ze komen voor in alle beroepen en sectoren. Hoewel deze aandoeningen niet levensbedreigend zijn, hebben ze een grote impact op het werk en het privéleven. Preventie is daarom belangrijk!

    Bekijk de film op het YouTube kanaal van de FOD Werkgelegenheid: Preventie van musculoskeletale aandoeningen.

    Musculoskeletale aandoeningen handig in kaart gebracht

    Musculoskeletale aandoeningen nemen alsmaar in aantal toe en treffen een grote groep Belgische werknemers. Wat zijn MSA? Wat zijn de gevolgen en oorzaken van MSA? Wat zijn oplossingen om MSA te voorkomen en welke tools zijn er voorhanden?

    Deze vragen worden op een ludieke manier beantwoord aan de hand van 52 kaarten.

    Ontdek de kaarten op de campagnewebsite: www.preventievanmsa.be

    De Flexaminator: een educatief spel

    In dit spel voor leerlingen uit de derde graad van het secundair onderwijs gaat de stuntelige held “De Flexaminator” de strijd aan met musculoskeletale aandoeningen (MSA).

    Het spel wil jongeren bewustmaken en informeren over de risico’s van MSA en wat men kan doen om ze te voorkomen: een goede houding, hulpmiddelen en technieken gebruiken, de omgeving optimaal inrichten, …

    Het spel bestaat uit een handleiding voor de spelcoördinator en een reeks van educatieve opdrachten.

    Het spel kan gratis gedownload worden op de website van de FOD Werkgelegenheid: De Flexaminator: een spel over het belang van een goede houding en de preventie van musculoskeletale aandoeningen.

    Sensibiliserings- en preventiewebsite Preventievanmsa.be 

    Deze website geeft essentiële informatie en sensibiliseert op een praktische en heldere manier over MSA. Daarnaast komen er heel wat goede praktijken aan bod in de module “Preventie van MSA” in 6 arbeidsactiviteiten: 

    • Langdurig dezelfde houding
    • Herhaalde bewegingen
    • Langdurig zitten
    • Tillen
    • Trekken/duwen
    • Personenzorg (zorg voor kinderen of zorg voor volwassenen)

    De website: www.preventievanmsa.be.

    Film “Preventie van rugklachten in de land- en tuinbouwsector”

    Musculoskeletale aandoeningen nemen alsmaar in aantal toe en treffen een grote groep Belgische werknemers. De film is bedoeld om in de land- en tuinbouwsector het bewustzijn met betrekking tot MSA te vergroten, daarover te informeren en goede preventiepraktijken te promoten.

    Bekijk de film op het YouTube kanaal van BeSWIC: Preventie van rugklachten in de land- en tuinbouwsector.

    Film “Preventie van rugklachten in de sector van de thuishulp”

    Musculoskeletale aandoeningen nemen alsmaar in aantal toe en treffen een grote groep Belgische werknemers. De film is bedoeld om in de sector van de thuishulp het bewustzijn met betrekking tot MSA te vergroten, daarover te informeren en goede preventiepraktijken te promoten.

    Bekijk de film op het YouTube kanaal van BeSWIC: Preventie van rugklachten in de sector van de thuishulp.

    Film “Preventie van rugklachten in de bouwsector”

    Musculoskeletale aandoeningen nemen alsmaar in aantal toe en treffen een grote groep Belgische werknemers. De film is bedoeld om in de bouwsector het bewustzijn met betrekking tot MSA te vergroten, daarover te informeren en goede preventiepraktijken te promoten.

    Bekijk de film op het YouTube kanaal van BeSWIC: Preventie van rugklachten in de bouwsector.

    Film “Zorg vandaag voor je rug, morgen kan het te laat zijn”

    Statische houdingen leggen een zware last op uw spieren en gewrichten. Zeker als u dan nog eens een verkeerde houding aanneemt.

    Bekijk de film op het YouTube kanaal van BeSWIC: Zorg vandaag voor je rug, morgen kan het te laat zijn.

    Film “Wissel van houding, spieren kan je niet wisselen”

    Heffen en tillen, dat komt overal wel voor. Als u dit op een verkeerde manier doet, neemt de rugbelasting enorm toe.

    Bekijk de film op het YouTube kanaal van BeSWIC: Wissel van houding, spieren kan je niet wisselen.

    Film “Hou je pezen in de hand : vermijd repetitief werk”

    Dezelfde beweging uitoefenen, opnieuw en opnieuw en opnieuw.... Repetitieve bewegingen: uw pezen zijn er niet gelukkig mee.

    Bekijk de film op het YouTube kanaal van BeSWIC: Hou je pezen in de hand : vermijd repetitief werk.

  • Musculoskeletale aandoeningen (MSA) - Tools

    Tools van de FOD Werkgelegenheid 

    De FOD Werkgelegenheid heeft verschillende handige tools en informatiebronnen rond musculoskeletale aandoeningen (MSA) ontwikkeld. De tools zijn beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid: 

    Bekijk ook de E-learning om de eerste stappen op vlak van welzijn op het werk te zetten (gezondheid, veiligheid, PSR, MSA…) via deze BeSWIC-website. 

    Andere tools

    ART tool (HSE – Verenigd Koninkrijk)

    Assessment of Repetitive Tasks (ART tool) is een tool om repetitieve taken te evalueren waarbij de bovenste ledematen belast worden. De tool evalueert een aantal gemeenschappelijke risicofactoren van repetitieve taken die bijdragen tot de ontwikkeling van MSA aan de bovenste ledematen.

    De tool is in het Engels beschikbaar op de website van de “Health and Safety Executive” (HSE):  ART tool .

    Bereken het maximale tilgewicht met de NIOSH-tilnorm (NIOSH – USA)

    Voor het berekenen van het maximale tilgewicht onder diverse omstandigheden heeft het Amerikaanse instituut “National Institute of Occupational Safety and Health” (NIOSH) een methode ontwikkeld. Deze berekeningsmethode wordt in Nederland en België ook wel de NIOSH formule of de NIOSH tilnorm genoemd. In de berekening wordt rekening gehouden met de hoogte, afstand tot het lichaam, verplaatsing en het draaien van het bovenlichaam bij het tillen van een object. Ook wordt gekeken hoe vaak wordt getild en of het object gemakkelijk is vast te pakken.

    De tool is downloadbaar in het Engels op de website van NIOSH:  Applications manual for the revised NIOSH lifting equation (PDF, 3,81 MB) .
    Maak de berekening in het Nederlands via de website ergonomiesite:  NIOSH-calculator .

    Calculator voor de berekening van de dagelijkse blootstelling aan hand-arm trillingen (HSE – Verenigd Koninkrijk)

    Deze blootstellingscalculator voor hand-armstrillingen berekent de dagelijkse blootstelling.

    Deze tool is beschikbaar in het Engels op de website van de "Health and Safety Executive " (HSE):  Hand-arm vibration exposure calculator.

    Berekeningstool (Liberty Mutual Insurance Company – USA)

    Aan de hand van deze online berekeningstool kan worden ingeschat welk gedeelte van de bevolking in staat is een bepaalde taak herhaaldelijk uit te voeren gedurende de werkdag. Deze tool werd ontwikkeld aan de hand van een psychofysische benadering en zijn gebaseerd op het werk van Dr. Stover Snook, Dr. Vincent Ciriello, Dr. Jim Potvin, Dr. Wayne S. Maynard en Dr. George Brogmus voor het Liberty Mutual Research Institute for Safety.

    De tool bepaalt een maximaal toegelaten gewicht van de manueel te hanteren last (heffen, neerzetten, duwen, trekken, dragen) voor vooraf bepaalde percentages van de bevolking, in functie van de afstand tussen het lichaam en de last, de verticale verplaatsing van het object, het bewegingsbereik en de frequentie van de manutentie. Er zijn verschillende berekeningsmodellen voor mannen en vrouwen.

    Meer info daarover en de berekeningstool zijn beschikbaar in het Engels op de website van Liberty Mutual, onder de module "Manual Materials Handling":  Liberty Mutual Manual Materials Handling Population Percentiles .

    MAC tool (HSE – Verenigd Koninkrijk)

    De “Manual Handling Assessment Chart” (MAC) tool bevat beoordelingsdiagrammen voor de risico’s die gepaard gaan met het manueel hanteren van lasten (tillen of dragen en of tillen met meerdere personen). De gebruiker moet acht stappen volgen om de situatie te beoordelen en een numerieke code en een kleurcode toekennen die overeenstemt met de risicograad. Illustraties van situaties bij elke risicograad helpen de gebruiker bij het maken van deze evaluaties.

    Deze tool is in het Engels beschikbaar op de website van de HSE:  Manual handling assessment charts (the MAC tool) .

    Manueel behandelen van lasten: Gids en FIFARIM-identificatiefiche (FOD Werkgelegenheid - België)

    De risico’s bij manuele behandeling en fysieke arbeid zijn de voornaamste oorzaken van arbeidsongevallen en beroepsziekten. De bedoeling van deze gids en fiche is het voorkomen en verminderen van deze risico’s en het verminderen van het energieverbruik om de doeltreffendheid van de arbeid te verbeteren.

    Deze publicaties zijn beschikbaar op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid), in de module Publicaties:

    Quick Exposure Check (QEC) methode (CNESST - Canada)

    Met deze vragenlijst kunnen werknemers en werkgevers het risico op MSA op de werkplek evalueren.

    Het document is beschikbaar in het Frans op de website van de “Commission des normes, de l’équité, de la santé et de la sécurité du travail” (CNESST):  Troubles musculosquelettiques - Méthode QEC .

    OCRA-methode (EPM – Italië)

    De OCRA-checklist is een instrument waarmee een snelle inschatting kan worden gemaakt van de risico’s tijdens de eerste observatie van een werkpost, voornamelijk voor manuele en repetitieve handelingen.

    De tool is in het Engels beschikbaar op de website van “Ergonomia della Postura e del Movimento” (EPM):  SOFTWARE DOCUMENTS >>  OCRA UTILITIES >>  ENGLISH index .

    OREGE (INRS – Frankrijk)

    De “Outil de Repérage et d'Evaluation des GEstes” (OREGE) is een eenvoudige tool voor het beoordelen van biomechanische risicofactoren van MSA aan de bovenste ledematen.

    De tool is in het Frans beschikbaar op de website van het “Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et des maladies professionnelles” (INRS), het Franse nationaal Instituut voor onderzoek en veiligheid voor de preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten:  OREGE : un outil simple d'évaluation des facteurs de risque biomécaniques de TMS du membre supérieur .

    Beoordelingsinstrumenten voor fysieke belasting (TNO – Nederland)

    Op de website ‘fysiekebelastingbeoordelen.tno.nl’ staan er beoordelingsinstrumenten om de risico’s van fysieke belasting op het werk zelf te kunnen beoordelen.

    De instrumenten zijn beschikbaar op de website  TNO Fysieke belasting .

    Pushing and Pulling tool (HSE – Verenigd Koninkrijk)

    Deze tool voor trek- en duwactiviteiten is ontworpen om de gebruiker te begeleiden bij de vragen die hij zichzelf moet stellen tijdens de risico-evaluatie. Trek- en duwbewegingen worden vaak als alternatief gekozen voor het tillen van lasten, maar verschillende factoren bemoeilijken dat trekken of duwen (oneffen oppervlakken, obstakels, trappen, hellingen, enz..).

    Deze tool is in het Engels beschikbaar op de website van de HSE:  Pushing and Pulling loads .

    RULA (Osmond Ergonomics - Verenigd Koninkrijk)

    De “Rapid Upper Limb Assessment” (RULA) is een onderzoeksmethode voor ergonomische analyses van werkplekken waar aandoeningen aan de bovenste ledematen worden gerapporteerd. RULA is een screening-tool die biomechanische en posturale belasting beoordeelt voor het hele lichaam, maar bijzondere aandacht besteedt aan nek, romp en bovenste ledematen. RULA moet gebruikt worden als onderdeel van een groter ergonomisch onderzoek.

    Deze tool is in het Engels beschikbaar op deze website van “Osmond Ergonomics”:  RULA - Rapid Upper Limb Assessment .

    REBA (University of Nottingham - Verenigd Koninkrijk)

    De “Rapid Entire Body Assessment” (REBA) is een tool om vlug statische als dynamische houdingen van het hele lichaam te analyseren. De REBA-methode lijkt op RULA en verschaft een objectieve meting van het risico op MSA dat veroorzaakt wordt door de taken. De methode laat eveneens toe om minder sedentaire taken te evalueren waarbij het hele lichaam wordt belast.

    Deze tool is beschikbaar in het Engels op de website van “Cornell University Ergonomics”:  REBA Worksheet .

    Meer info in het Nederlands daarover op de Ergonomie site:  REBA – Rapid Entire Body Assessment .

    Checklist voor het manueel hanteren van lasten (SUVA – Zwitserland)

    De checklist “Alléger la charge” van de "Caisse Nationale Suisse d’Assurances" (SUVA) bevat 22 situaties die moeten worden geanalyseerd aan de hand van ja/deels/neen vragen. Er wordt voornamelijk stilgestaan bij de planning van het werk, de hulpmiddelen voor het verplaatsen van lasten, tilacties en opleiding. In het kader van de checklist moeten een aantal taakobservaties worden verricht. Op een bijhorende fiche kunnen in navolging van de observatie de maatregelen worden genoteerd.

    De checklist is in het Frans beschikbaar op de website van SUVA:  Alléger la charge - Liste de contrôle .

    Calculator voor de berekening van de dagelijkse blootstelling aan lichaamstrillingen (HSE – Verenigd Koninkrijk)

    Deze blootstellingscalculator voor lichaamstrillingen berekent de dagelijkse blootstelling.

    Deze tool is beschikbaar in het Engels op de website van de HSE:  Whole body vibration calculator .

    Lage rugpijn en radiculaire pijn: een tool om het zorgpad te definiëren (KCE – België)

    Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) ontwikkelde een tool om een zorgpad te definiëren dat voor elk type patiënt kan bepalen welke onderzoeken best worden uitgevoerd en welke de optimale behandeling is, afhankelijk van het type en de duur van de rugpijn. De tool werd uitgewerkt in samenwerking met vertegenwoordigers van alle relevante gezondheidszorgberoepen en met de patiënten. Voor een groter gebruiksgemak ontwikkelde het KCE ook een interactieve online tool.

    Meer informatie over deze tool is beschikbaar op de website van het KCE:

    Tien video’s over de preventie van de MSA in de sector van de hulp- en zorgverlening aan personen (INRS - Frankrijk)

    Het INRS heeft tien video’s uitgebracht over de preventie van MSA. De video’s tonen een nieuwe benadering voor het optillen en verplaatsen van personen in de sector van de hulp- en zorgverlening aan personen. Deze benadering met het oog op de preventie van risico's inzake MSA in de zorgsector moet deel uitmaken van een globaal preventieplan van de diensten voor gezondheidszorg.

    De video’s staan op de website van het INRS, in het Frans:  Dix vidéos sur la prévention des TMS dans le secteur de l’aide et du soin à la personne .