Iedereen gaat liefst gezond en fit naar het werk. Maar de werkelijkheid is soms anders voor wie arbeidsongeschikt wordt wegens medische redenen.

Langdurige afwezigheden op het werk zijn vaak de eerste stap in een proces dat uiteindelijk leidt tot invaliditeit of werkloosheid. Een Europese peiling naar de arbeidsvoorwaarden toonde in 2005 al aan dat bij een werkonderbreking van 3 tot 6 maanden de kans op terugkeer naar hetzelfde werk met de helft vermindert.

Hoe meer de afwezigheid wordt verlengd, hoe minder het oorspronkelijk gezondheidsprobleem bepalend is voor de terugkeer naar het werk. Psychosociale factoren, de werkomgeving en de arbeidsvoorwaarden spelen meestal een belangrijkere rol. Zo vormen de leeftijd van de werknemer, de collega's, de sociale ondersteuning, de fysieke of mentale belasting van de functie, het sociaal klimaat in de onderneming, het contact met de werkomgeving, ... bepalende factoren bij de terugkeer naar het werk.

Het aan het werk houden is dus ook afhankelijk van een ondernemingsbeleid dat gericht is op de terugkeer naar het werk na een afwezigheid om medische redenen.

Elke werkgever moet preventiemaatregelen nemen:

  • voor de veiligheid en de gezondheid van zijn of haar werknemers;
  • om de terugkeer naar het werk na gezondheidsproblemen te bevorderen.

De codex welzijn op het werk voorziet, in boek I, titel 4, een hoofdstuk (VI) over de "werkhervatting voor arbeidsongeschikte werknemers" zowel voor de individuele aspecten (het re-integratietraject) als voor de collectieve aspecten (het re-integratiebeleid van de onderneming).

Het doel van dit traject is om het voor de werknemer die het overeengekomen werk (tijdelijk of definitief) niet meer kan uitvoeren mogelijk te maken om opnieuw werk te vinden dat hem past, en dit in de best mogelijke omstandigheden.

Er zal naar ander of aangepast werk worden gezocht in overleg tussen de arbeidsarts, de werkgever en de werknemer.

Meer informatie op de site van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid) voor vragen over:

  • Re-integratie - Goede praktijken

    Re-integratie van een werknemer in een KMO (Isotoit-Isoplast - België)

    In 2015 won de firma Isotoit-Isoplast de prijs van de Hoge Raad voor preventie en bescherming op het werk met “Délivrance”, een goede praktijk van een re-integratie van een werknemer in een KMO.

    Joseph is een gekwalificeerde arbeider die reeds 25 jaar in het bedrijf werkt. Sinds enkele jaren heeft hij last van een lumbago. Zijn gezondheidstoestand is verergerd. Hij moest gedurende 6 maanden thuisblijven om te revalideren. Joseph wil erg graag terug aan het werk. Kan hij aangepast werk krijgen?

    Dit filmpje, dat beschikbaar is op het YouTube-kanaal van BeSWIC, kan gratis gebruikt worden als sensibiliseringsmateriaal: Verlossing.

  • Re-integratie - Regelgeving

    • In de codex over het welzijn op het werk staan de bepalingen over het re-integratietraject van een werknemer die het overeengekomen werk tijdelijk of definitief niet kan uitoefenen (hoofdstuk VI van boek I, titel 4; artikelen I.4-72 tot I.4-82).

      Meer informatie hierover en de reglementaire teksten zijn beschikbaar op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid), in de rubriek Thema's > Welzijn op het werk > Het gezondheidstoezicht op de werknemers > Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers.

      Een webinar waarin de reglementering wordt uitgelegd "re-integratie 2.0" is beschikbaar op het YouTubekanaal van de FOD Werkgelegenheid: Webinar over de re-integratie 2.0.

    • De wet van 3 juli 1978 (voornamelijk artikelen 31, 31/1 en 34) betreffende de arbeidsovereenkomsten die de gevolgen voor de arbeidsovereenkomst bepaalt in geval van:
    • Antidiscriminatiewetgeving:

      De antidiscriminatiewetgeving moedigt de tenuitvoerlegging aan van een beleid inzake terugkeer naar het werk: De onderneming mag, inzake werkgelegenheid, geen werknemers discrimineren op basis van hun gezondheidstoestand of van een handicap. De werkgever moet immers voorzien in redelijke aanpassingen.

      Meer informatie over het begrip redelijke aanpassing is beschikbaar op de site van de FOD Werkgelegenheid: Wat wordt verstaan onder redelijke aanpassingen voor personen met een handicap?.

      Meer informatie over de antidiscriminatiewetgeving is beschikbaar op de site van het Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia.

  • Parlementaire vragen

  • 55041086C Kamer - De hervorming van het ziektepensioen voor statutaire ambtenaren

  • 1463 Kamer (11/10/2023) - Beëindiging arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht

  • 55035934C Kamer (16/05/2023) - De dubbel zo snelle toename van het aantal arbeidsongeschikten ten opzichte van het aantal werkenden

  • 659 Kamer (01/03/2023) - Bpost - Re-integratie bij langdurige arbeidsongeschiktheid

  • 55033581C Kamer - Het kortdurend ziekteverzuim

  • 55001920P & 55001928P Kamer - De re-integratietrajecten

  • 1070 Kamer - Progressieve tewerkstelling

  • 1048 Kamer - Re-integratietrajecten

  • 1034 Kamer - Maatwerkbedrijven - Tewerkstelling

  • 55027039C Kamer - De studie van het IDD over één vijfde nieuwe jobs als vervanging bij ziekte

  • 55024005C & 55024401C Kamer - De hervorming van re-integratietrajecten

  • 55021997C Kamer - De recente uitspraken over de sancties voor werkgevers met bovenmaats veel zieken

  • 55021992C Kamer - Het activeringstraject voor langdurig zieken en de resultaten ervan

  • 55021443C Kamer - De begeleiding van langdurig zieken

  • 55021394C Kamer - Een snelle opstart van de re-integratietrajecten

  • 7-1375 Senaat - Cyberpesten - Cyberintimidatie - Cybergeweld - Telewerk

  • 55013492C e.v. Kamer - De langdurig zieken

  • 55009185C e.v. Kamer - Langdurig zieken en de werkgelegenheidsgraad

  • 385 Kamer - Arbeidsongeschiktheid

  • Senaat 7-153 - Personen met een handicap - Toegang tot en behoud van werk - Privésector - Herintegratie van langdurig zieken - Evaluatie

  • 55001640C & 55001699C Kamer - Het re-integratietraject

  • 55001488C & 55001536C & 55001911C Kamer - Het re-integratietraject voor langdurig zieken

  • 310 Kamer - Re-integratietrajecten

  • 275 Kamer - Zieke werknemers - Integratietrajecten

  • 259 Kamer - Re-integratie langdurig zieken

  • 2320 Kamer - Arbeidsinspectie - Verslag onderzoek naar de firma Ariel

  • 6-1959 Senaat - Langdurig zieken - Re-integratiebeleid - Cijfers - Financiering - Beroepsziekten en arbeidsongevallen

  • 2272 Kamer - Collectief re-integratiebeleid

  • 22761, 22776, 23879, 24938 Kamer - Re-integratietrajecten voor langdurig zieken

  • 2047 Kamer - Ziekteverzuim

  • 6-1633 Senaat - Arbeidsongeschikte werknemers die niet gebonden zijn door een arbeidsovereenkomst - Beroepsherinschakeling - Re-integratietrajecten - Samenwerking met de deelstaten - Cijfers - Wettelijk bepaalde officiële balans

  • 23410, 23511, 23513, 23514 Kamer - De re-integratieplannen naar langdurige arbeidsongeschikten

  • 1654 Kamer - Definitieve arbeidsongeschiktheid

  • P2466 tot P2468 Kamer - De problemen die de adviserend artsen ondervinden bij de uitvoering van het re-integratieplan

  • 21112 Kamer - de terugkeer van langdurig zieken naar de werkvloer

  • 1822 Kamer - Werkhervatting langdurig zieken

  • 18091 en 21536 Kamer - het gebruik van de nieuwe re-integratiewet als een ontslaginstrument voor werkgevers

  • P2018 Kamer - de studie van het ABVV betreffende de arbeidsomstandigheden in de dienstencheque- en de schoonmaaksector en de toepassing van de nieuwe back-to-workwetgeving

  • 17290 Kamer - Het overleg en de samenwerking tussen arbeidsgeneesheren, adviserend geneesheren en behandelend geneesheren

  • 15300 Kamer - het koninklijk besluit van 28 oktober 2016 over het re-integratieplan voor arbeidsongeschikte werknemers

  • P1630 Kamer - De herintegratie van langdurig zieken

  • 574 Kamer - Responsabiliseringssysteem voor arbeidsongeschikte werknemers

  • 563 Kamer - Responsabilisering invaliden

  • 572 Kamer - Responsabiliseringsmechanisme voor arbeidsongeschikte werknemers

  • P0883 Kamer - Het stijgend aantal langdurig zieken op de arbeidsmarkt

  • 528 Kamer - De beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens definitieve arbeidsongeschiktheid ten gevolge van ziekte of ongeval

  • 273 Kamer - Geestelijke gezondheid en werk

  • 2338 Kamer - De progressieve werkhervatting

  • 61 Kamer - Fibromyalgie

  • 2340 Kamer - De arbeidsreïntegratie van langdurig zieken

  • 5-1360 Senaat - Het werkverzuim

  • 5-10600 Senaat - De werkhervatting na kanker

  • 5-11138 Senaat - Het lage niveau van de tewerkstelling van mensen met een langdurige aandoening

  • 5-3022 Senaat - De begeleiding van kankerpatiënten bij hun terugkeer naar de werkvloer

  • Onderzoeken

  • Evaluatie van de impact van de nieuwe reglementering op de re-integratie op het werk (FOD Werkgelegenheid, België, 2020)

    Dit onderzoek werd afgerond in 2020 en betreft de RIZIV-wetgeving en de wetgeving over het welzijn op het werk over re-integratie die in werking zijn getreden op 1 januari 2017.

  • Werkhervatting na een langdurige afwezigheid (FOD Werkgelegenheid, België, 2011)

    Dit onderzoek analyseert de bestaande beroepsinschakelingssystemen voor werknemers na een langdurige afwezigheid wegens ziekte.

  • Re-integratie op het werk - Tools

    Checklists Re-integratie op het werk (FOD Werkgelegenheid – België – 2023)

    Dit instrument, dat bestaat uit een reeks checklists om de verschillende partijen betrokken bij een re-integratietraject bij te staan, is het resultaat van een onderzoek naar werkhervatting, in opdracht van de FOD Werkgelegenheid. Onderzoekers van Citéa, de VUB en de ULB hebben in 2021 en 2022 een kwalitatief onderzoek uitgevoerd bij tweeëntwintig Belgische bedrijven, om goede praktijken te vinden die re-integratie van langdurig zieke werknemers kunnen vergemakkelijken.

    Het instrument is bedoeld voor de actoren op het terrein: het gaat erom diegenen die betrokken zijn bij het uitstippelen van formele of informele re-integratietrajecten, te inspireren bij het bevestigen of ontwikkelen van een beleid rond werkhervatting.

    De tool omvat vier checklists. De eerste drie hebben elk betrekking op een fase van re-integratie; de vierde checklist geeft transversaal aan waarvoor de actoren aandacht moeten hebben tijdens het hele re-integratieproces:

    • voor de arbeidsongeschiktheid: risicopreventie;
    • tijdens de arbeidsongeschiktheid: contact onderhouden;
    • de effectieve re-integratie;
    • de communicatie tussen actoren bevorderen.

    De tool is beschikbaar via de website van de FOD Werkgelegenheid: Checklists Re-integratie op het werk.