Men kan verschillende methodes met een toenemende nauwkeurigheid gebruiken voor de beoordeling van de fysieke arbeidsbelasting, dat is de door het lichaam ontwikkelde energie per seconde (de kracht) om het werk te verrichten.

Het energieverbruik uitgedrukt in watt, is een absolute waarde volgens de activiteit, maar die anders kan worden ervaren door de werknemers (vb. mannen of vrouwen).

Fysieke arbeid kan ingedeeld worden in licht, middelmatig, zwaar of zeer zwaar werk. De kwalificaties licht, middelmatig, zwaar en zeer zwaar worden gebruikt voor een onafgebroken arbeid van 8 u. Zij hebben geen toegevoegde waarde voor een occasionele arbeid van enkele ogenblikken.

De kwalificaties licht, middelmatig, zwaar en zeer zwaar werk worden in de wetgeving gebruikt om de fysieke arbeidsbelasting aan te geven en de weerslag daarvan op de thermische belasting van het lichaam. Het gaat wel degelijk om een fysieke arbeidsbelasting in absolute waarden (watt) en niet om een mentale, cognitieve of andere belasting, en die uitsluitend verband houdt met de te verrichten fysieke arbeidsactiviteit en niet met de fysieke capaciteiten van de werknemer

Om te bepalen of een werknemer fysiek in staat is om de arbeid gedurende 8 uur te kunnen verrichten, moet men weten of dat werk aan de fysieke capaciteit van de werknemer is aangepast. Men zal de fysieke belasting dus in relatieve waarden moeten beoordelen. Men zal de verhouding berekenen tussen de vereiste kracht om het werk uit te voeren en het verschil tussen het maximale arbeidsvermogen van de werknemer en het rustmetabolisme. Men heeft het dan over licht werk voor een werknemer als die verhouding 10% bedraagt, middelmatig werk bij 20% en zwaar werk bij 30%.

Klasse

Metabolisme
(watt)

Voorbeelden

Rust zittend

100

 

Rust staand

120

 

Licht

180

  • Secretariaatswerk
  • Licht zittend handwerk (bedienen van een toetsenbord, tekenen, naaien, ...)
  • Zittend werk met kleine werktuigen, inspectie, lichte assemblage
  • Besturen van een wagen, bedienen van een pedaal, ...
  • Boren, lichtjes polijsten van kleine stukken
  • Gebruik van kleine handwerktuigen
  • Occasioneel, traag stappen

Middelmatig

300

  • Gestadig werken met armen en handen (timmeren, vijzen, ...)
  • Besturen van voertuigen, tractoren, vrachtwagens, ...
  • Occasioneel behandelen van middelmatig zware voorwerpen
  • Sneller stappen (3,5 tot 5,5 km/u)

Zwaar

410

  • Intense arbeid met de armen en met de romp
  • Behandelen van zware voorwerpen en bouwmaterialen
  • Spitten, met de hand zagen, schaven
  • Snel stappen (5,5 tot 7 km/u)
  • Wagentjes en kruiwagens duwen en trekken

Zeer zwaar

520

  • Zeer intense en snelle arbeid
  • Zwaar spitten, graven
  • Beklimmen van ladders of trappen
  • Zeer snel stappen, looppas (>7 km/u)

Er bestaan diverse methoden om de fysieke werkbelasting te beoordelen via:

  • de classificatie van de arbeid in licht, middelmatig, zwaar of zeer zwaar;
  • specifieke activiteitentabellen;
  • de meting van de hartslag;
  • de meting van het zuurstofverbruik.
  • Thermische omgeving - Publicaties

    Thermische omgevingsfactoren - Reeks SOBANE-strategie (FOD Werkgelegenheid – België – 2012)

    Conform de SOBANE-strategie voor het beheer van beroepsgerelateerde risico's, beschrijft deze brochure een methode op vier niveaus: opsporing, observatie, analyse en expertise. Met die methode kan men de risico’s met betrekking tot de blootstelling aan thermische omgevingsfactoren, beter voorkomen en/of bijsturen. De brochure sluit af met een reeks hulpfiches.

    Deze publicatie is beschikbaar en kan men gratis downloaden op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties: Thermische omgevingsfactoren - Reeks SOBANE-strategie.

    Thermische omgevingsfactoren (FOD Werkgelegenheid – België – 2013)

    Deze brochure geeft nadere toelichting bij het koninklijk besluit van 4 juni 2012, dat nu is opgeheven en vervangen door de bepalingen van titel 1 van boek V van de codex over het welzijn op het werk. Ze richt zich tot de preventieadviseurs, tot de bedrijfsleiders die verantwoordelijk zijn voor uitvoering van de preventie en tot de werknemers op wie deze preventie van toepassing is.

    Deze publicatie is beschikbaar en kan men gratis downloaden op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties: Thermische omgevingsfactoren.

  • Thermische omgeving - Externe documentatie

    Dossiers “Travail à la chaleur” en “Travail au froid” (INRS - Frankrijk)

    Op de website van het ‘Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et de maladies professionnelles’ (INRS), in het Frans:

    Dossier thermische omgeving (HSE, Verenigd Koninkrijk)

    De website in het Engels van de “Health and Safety Executive” (HSE) bevat nuttige informatie over thermisch comfort en geeft advies bij blootstelling aan thermische stress in warme of koude omstandigheden.

    Op de website van de HSE, in het Engels: het dossier Temperature.

  • Thermische omgeving - Regelgeving

    • Titel 1 betreffende de thermische omgevingsfactoren van boek V van de codex over het welzijn op het werk
    • Titel 1 met betrekking tot de basiseisen betreffende arbeidsplaatsen van boek III van de codex

    De toelichting daarover en de reglementaire teksten staan op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de rubriek Thema’s > Welzijn op het werk > Omgevingsfactoren en fysische agentia > Thermische omgevingsfactoren.

  • Parlementaire vragen

  • 1223 Kamer (21/03/2023) - Gebruik van uv-licht in schoonheidsinstituten

  • 1586 Kamer - Maatregelen bij hoge temperaturen op het werk

  • Thermische omgeving - Tools

    Sobane-strategie toegepast op thermische omgevingsfactoren (FOD Werkgelegenheid - België)

    De SOBANE-strategie voor het beheer van beroepsgebonden risico's werd ontwikkeld voor een dynamisch en doeltreffend risicobeheer. Ze omvat vier tussenniveaus: Screening (Opsporing), OBservatie, Analyse en Expertise.

    De Sobane-strategie toegepast op thermische werkomgevingsfactoren is beschikbaar op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties > Thermische omgevingsfactoren - Reeks SOBANE-strategie.

    Berekeningstools voor thermische indexen

    WBGT berekeningstabellen (FOD Werkgelegenheid - België)

    De WBGT-berekeningstabellen zijn beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg:

    Online WBGT calculators

    Informatica hulpprogramma's voor het beheer van thermische belasting (IRSST - Canada - 2008)

    Op de website van het ‘Institut de recherche Robert-Sauvé en santé et en sécurité du travail’ (IRSST), beschikbaar in het Frans:

    Normen

    • ISO 7730:2005 Ergonomie van de thermische omgeving - Analytische bepaling en interpretatie van thermische behaaglijkheid door berekening van de PMV- en PPD-waarden en door criteria voor de plaatselijke thermische behaaglijkheid
    • ISO 7933:2004 Ergonomie van de thermische omgeving – Analytische bepaling en interpretatie van warmtebelasting met behulp van een berekening van het voorspelbare fysiologisch gedrag bij warmtebelasting
    • ISO 7243:1989 Warme omgevingen - Ramen van de thermische externe belastingen van de mens aan het werk, gegrond op de WBGT-index (natte temperatuur en temperatuur van de zwarte bol)
    • ISO 15265:2004 Klimaatomstandigheden - Risicobeoordelingsstrategie bij het voorkomen van thermische belasting of thermische onbehaaglijkheid op de werkplek
    • ISO 15743:2008 Klimaatomstandigheden - Koude werkplekken - Risicobeoordeling en -management
    • ISO 11079:2007 Ergonomie van de thermische omgeving - Bepaling en interpretatie van koudebelasting bij gebruik van de vereiste kledingisolatie (IREQ) en plaatselijke afkoelingseffecten
    • EN 342:2004 Beschermende kleding – Pakken en kledingstukken voor bescherming tegen koude
    • EN 511:2006 Beschermende handschoenen tegen koude