Kennis van de karakteristieken van virussen is een voordeel bij het opstellen van een preventiebeleid inzake biologische agentia. Deze kennis stelt ons in staat om efficiënte en correcte acties te ondernemen om de verspreiding in de werkomgeving te beperken. Zo kunnen we verschillende omgevingsomstandigheden manipuleren, zoals de mate van ventilatie en bezettingsgraad van werklokalen, om schadelijke blootstelling van werknemers aan virussen te beperken. Daarom wordt er in dit deel beknopt ingegaan op enkele algemene kenmerken van virussen, de omgevingen waar ze voorkomen en hun gezondheidseffecten.

Hieronder vindt u een samenvattende tabel over virussen met de een korte toelichting over de algemene kenmerken, de relatie met de mens, de verschillende soorten reservoirs en de identificatie-en meettechnieken op de werkvloer. Door op de linken in de linkerkolom van de tabel te klikken, word je naar de overeenkomstige rubriek met de uitgebreide uitleg geleid.

Virussen

Algemene kenmerken virussen

Virussen bestaan uit een eiwitmantel die DNA of RNA omringt en worden vaak niet als levend beschouwd omdat ze geen typische levenskenmerken vertonen. Ze moeten cellen van levende wezens binnendringen om te vermenigvuldigen, wat vaak schadelijk is voor de gastheer. De relatie tussen het virus (parasiet) en de gastheer is vaak zeer specifiek, waardoor slechts een klein deel van alle bestaande virussen een specifieke gastheer kan infecteren.

Virussen en de mens

De infectie door een virus zet gastheercellen aan om kopieën van het virus te maken, wat schade toebrengt en leidt tot verdere infectie. Het immuunsysteem reageert hierop met verschillende soorten symptomen zoals koorts en ontsteking. Virussen blijven buiten het lichaam slechts beperkt infectieus, afhankelijk van verschillend fysische en chemische factoren van de omgeving. Overdracht kan plaatsvinden via de lucht, direct contact en oppervlakken (fomieten).

Reservoirs en besmetting van Virussen

Mensen zijn de belangrijkste bron van virussen in binnenruimtes, met veelvoorkomende virussen die vaak door de lucht worden verspreid zoals het Rhinovirus, Respiratoir Syncytieel Virus (RSV), Influenzavirus en SARS-CoV-2. Gastro-intestinale virussen zoals Rotavirus, Enterovirussen, Norovirussen en menselijke adenovirussen worden meestal verspreid via de fecaal-orale route. Zoönosen, ziekten overgedragen van dieren op mensen en omgekeerd, vormen een diverse groep van ziekten met verschillende dierreservoirs.

Identificatie van virussen op de werkvloer

De identificatie van virussen op de werkvloer omvat monsterneming en analyse. Bemonsteringsmethoden verzamelen virussen uit de lucht en oppervlakken en andere reservoirs, terwijl analysemethoden de virussen identificeren. Identificatiemethoden zoals (q)PCR en DNA sequencing kunnen gebruikt worden. Daarnaast kan het opvolgen van viruscirculatie in de algemene bevolking via publiek toegankelijke gegevens en het gebruik van indicatoren zoals CO2-concentraties, dienen om mogelijke blootstelling aan virussen op de werkvloer te in te schatten.

Informatie over de verschillende mechanismes van overdracht tussen reservoir/bron en gastheer is beschikbaar in het gedeelte Blootstelling van werknemers aan biologische agentia .

  • Parlementaire vragen

  • 2820/1-7 Kamer - Wetsontwerp betreffende de verbetering van de binnenluchtkwaliteit in gesloten plaatsen die publiek toegankelijk zijn

  • 872 Kamer - Kwaliteit van de werkomgeving in het politiekantoor te Montigny-sur-Sambre

  • Kamer – Actualiteitsdebat op 8 mei 2020 over de coronaviruscrisis - Het toezicht op de naleving van de maatregelen door de bedrijven

  • Kamer – Actualiteitsdebat op 8 mei 2020 over de coronaviruscrisis - Parlementaire vragen over de generieke gids tegen de verspreiding van COVID-19 op het werk

  • Kamer – Actualiteitsdebat op 8 mei 2020 over de coronaviruscrisis - De categorisering van COVID-19 in de lijst van biologische agentia

  • Kamer – actualiteitsdebat op 8 april 2020 over de coronaviruscrisis en de impact op de werkgelegenheid

  • 22885, 22905, 23792 Kamer - Longziekten bij schoonmaakpersoneel

  • 20579 en 20580 Kamer - Het abnormaal hoge aantal zieken bij Clarebout Potatoes