Het is duidelijk dat beschermingsmaatregelen zich hier opdringen. Maar welke maatregelen moeten er eerst worden genomen ?

Bij die keuze komt de zogenaamde “preventiehiërarchie“ kijken. Die geeft aan welke preventiemaatregelen men eerst moet nemen. Maatregelen die hoger in de hiërarchie staan, moeten bij voorrang worden genomen boven de maatregelen die daaronder staan.

Logica van de preventiehiërarchie:

  • eliminatie van het gevaar: verwijdering (bv. geen asbest meer gebruiken);
  • substitutie van het gevaar: het gevaar wordt vervangen door een gevaar met andere eigenschappen, zodat het risico afneemt (bv. een gevaarlijk chemisch product vervangen door een minder gevaarlijke stof);
  • risico’s verminderen door het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen (CBM);
  • schade verminderen door het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM);
  • organisatorische maatregelen: opleiding, werkmethodes, procedures, voorafgaandelijk gezondheidstoezicht, werkvergunningen, …
  • overige schadebeperkende maatregelen: EHBO, noodplan, ...
  • signalisatie: aanduiden van het restrisico.

CBM en PBM maken dus deel uit van de preventiehiërarchie en CBM verdienen de voorkeur boven PBM.

In de praktijk zal er meestal voor gekozen worden om zowel CBM als PBM te gebruiken en deze preventiemaatregel aan te vullen met nog andere maatregelen.

Zo is het bijvoorbeeld logisch dat iemand die op een hoogte werkt, beschermd wordt door relingen en eventueel een veiligheidsharnas draagt tijdens het werk. Het gebruik van CBM en PBM is hier dus zeker gewettigd. Maar er zullen ook organisatorische maatregelen moeten worden genomen: in de risicovolle zone slechts de noodzakelijke en opgeleide werknemers toelaten, af en toe pauzes tussen de werktijden voorzien, enz.

Naar het thema

  • Beschermingsmiddelen - Externe documentatie

    Technisch en Wetenschappelijk Centrum voor de Belgische Textielnijverheid (Centexbel - België)

    Centexbel is het Technisch en Wetenschappelijk Centrum voor de Belgische Textielnijverheid. Centexbel staat bedrijven uit de textielindustrie, dus ook producenten van persoonlijke beschermingsmiddelen(PBM), bij met het testen en de certificatie van hun producten. Het centrum doet bovendien aan onderzoek en ontwikkeling.

    Brochures en publicaties over PBM en textieleigenschappen zijn beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels op de website van Centexbel.

    Constructiv (België)

    Het voormalige Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) werd omgevormd tot ‘Constructiv’ en is het preventie-instituut van de bouwsector. Constructiv heeft als doelstelling om welzijn in de bouw te bevorderen.

    Rapporten over veiligheid en gezondheid, zoals een dossier over persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector, zijn beschikbaar in het Nederlands en het Frans op de website van Constructiv.

    Het Europees comité voor Normalisatie (CEN - EU)

    CEN is het Europese Comité voor Normalisatie (Comité Européen de Normalisation), waar ook het Belgisch Bureau voor Normalisatie (NBN) deel van uitmaakt.
    CEN publiceert maandelijks een lijst met de meest recente normen. Een zoekmotor waarmee men Europese normen kan opzoeken, is eveneens beschikbaar op de website van CEN (in het Engels).

    Europese commissie (EU)

    Op de website van de Europese Commissie staat er een lijst van de Europese normen voor PBM. Op deze website zijn bovendien andere nuttige documenten terug te vinden, zoals een praktijkgids voor werken op hoogte.

    Meer informatie in het Engels op de website van de Europese commissie, in de rubriek European Commission > Growth > The European Single Market > European Standards.

    Belgische Federatie van leveranciers van PBM (Febelsafe - België)

    Febelsafe is de Belgische Federatie van leveranciers van PBM. De leden van Febelsafe kunnen bedrijven bijstaan in de selectie, het gebruik en onderhoud van PBM. Febelsafe engageert zich ook voor veiligheid en welzijn in het algemeen. Zo organiseert de beroepsfederatie lezingen, seminaries en beurzen over beschermingsmiddelen en veiligheid.

    Meer informatie in het Nederlands en het Frans op de website van Febelsafe.

    Het Britse arbeidsveiligheidsagentschap (HSE – Verenigd Koninkrijk)

    Het Britse arbeidsveiligheidsagentschap “Health and Safety Executive” (HSE) stelt tal van brochures en infomateriaal over PBM ter beschikking. De website van HSE bevat voorbeelden van risicoanalyses, case studies, brochures, folders, ...

    Meer informatie in het Engels op de website van HSE.

    Belgisch Bureau voor Normalisatie (NBN – Belgique)

    NBN is het Belgische Bureau voor Normalisatie. Via de website kunnen normen worden opgezocht en besteld. Het NBN heeft ook een bibliotheek waar normen gratis kunnen worden geraadpleegd.

    Meer informatie in het Nederlands, het Engels en het Frans op de website van het NBN.

    Suva (Zwitserland)

    Suva is een Zwitserse ongevallenverzekeraar die regelmatig rapporten publiceert over beschermingsmiddelen. Suva stelt bovendien gratis e-learning modules ter beschikking, bv. over werken op bouwplaatsen.

    Meer informatie in het Frans, het Duits, het Engels en het Italiaans op de website van Suva.

Alle externe documentatie
Naar het thema

  • Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) - Regelgeving

    Titel 2 van boek IX van de codex over het welzijn op het werk regelt het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) en richt zich tot werkgevers, hiërarchische lijn en werknemers. Bijlage IX.2-2 is bijzonder belangrijk en preciseert waar het gebruik van PBM verplicht is.

    Het is de omzetting in Belgisch recht van de Europese Richtlijn 89/656/EEG.

    Meer informatie daarover en de reglementaire tekst staan op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de rubriek Thema's > Welzijn op het werk > Collectieve bescherming en individuele uitrusting > Persoonlijke beschermingsmiddelen.

    Het KB van 31 december 1992 betreffende het op de markt brengen van persoonlijke beschermingsmiddelen richt zich tot de producenten van PBM.

    Dat KB bepaalt dat PBM moeten voldoen aan fundamentele veiligheids- en gezondheidsvoorschriften en dat ze moeten vergezeld zijn van een nota die de gevaren omschrijft waartegen het PBM beschermt. Bovendien moet de nota gebruiks- en onderhoudsinstructies omvatten. PBM die aan dit besluit voldoen, dragen het CE-label.

    Dat KB werd in het Belgisch Staatsblad op 4 februari 1993 gepubliceerd en is de omzetting in Belgisch recht van de Europese Richtlijn 89/686/EEG.

    Op 31 maart 2016 werd de verordening 2016/425/EU van het Europees Parlement en de Raad van 9 maart 2016 betreffende persoonlijke beschermingsmiddelen en tot intrekking van Richtlijn 89/686/EEG van de Raad gepubliceerd. Deze wordt van toepassing op 21 maart 2018.

    Meer informatie daarover en de reglementaire tekst staan op de website van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie onder de rubriek Ondernemingen & Zelfstandigen > Veiligheid van goederen en diensten > Veiligheid van persoonlijke beschermingsmiddelen.

  • Collectieve beschermingsmiddelen (CBM) - Regelgeving

    Titel 1 van boek IX van de codex over het welzijn op het werk regelt het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen (CBM) en heeft betrekking op de werkgevers, de hiërarchische lijn en de werknemers. Bijlage IX.1-2 is in het bijzonder interessant en licht de activiteiten en omstandigheden toe waarvoor CBM ter beschikking moeten worden gesteld.

    Meer informatie daarover en de reglementaire tekst staan op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid), in de rubriek Thema's > Welzijn op het werk > Collectieve en individuele bescherming > Collectieve beschermingsmiddelen.

    Ook in de wetgeving omtrent arbeidsmiddelen zijn er bepalingen over CBM terug te vinden (vaak wordt gesproken van beschermingsmaatregelen i.p.v. beschermingsmiddelen).

    Het gaat dan over deze titels van boek IV van de codex (gecoördineerde teksten op de website van de FOD Werkgelegenheid):

    • Titel 2: Bepalingen van toepassing op alle arbeidsmiddelen
    • Titel 3: Mobiele arbeidsmiddelen al dan niet met eigen aandrijving
    • Titel 5: Arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte

    Collectieve beschermingsmiddelen leunen bovendien vaak dicht aan bij machines; als ze er al geen deel van uitmaken, dan zullen ze toch vaak dienen om mensen van machines af te schermen. Daarom is ook het koninklijk besluit van 12 augustus 2008 betreffende het op de markt brengen van machines relevant. Zo zijn er bijvoorbeeld CBM die voldoen aan de definitie van een veiligheidscomponent uit bijlage V van dat KB.

Alle regelgeving