Kanker veroorzaakt door blootstelling aan stoffen op het werk
In 2022 stierven er in Europa 3.286 werknemers ten gevolge van een arbeidsongeval, een cijfer dat tot nadenken stemt. Maar wist u dat jaarlijks meer dan 100.000 (ex-)werknemers sterven als gevolg van blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op het werk?
Achter dit cijfer schuilt een pijnlijke waarheid: Velen van deze overlijdens hadden voorkomen kunnen worden. Op Wereldkankerdag, roept de Roadmap on Carcinogens bedrijven dan ook op om verantwoordelijkheid te nemen voor het creëren van een gezonde werkomgeving.
Kanker veroorzaakt door blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op het werk vormt een aanzienlijk, maar vaak over het hoofd geziene beroepsrisico. Werknemers in sectoren zoals de industrie, bouw, landbouw en gezondheidszorg kunnen hogere risico's lopen door langdurige blootstelling aan deze schadelijke stoffen.
‘United by unique’
Het thema van Wereldkankerdag is 'verenigd door uniek' (‘United by unique’): kankerpatiënten delen dan wel de diagnose, hun verhaal is steeds uniek. Hetzelfde geldt voor werknemers of ex-werknemers die lijden aan kanker veroorzaakt door blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk. Hun unieke verhalen worden verenigd door het feit dat dit voorkomen had kunnen worden.
Veelvoorkomende kankerverwekkende stoffen op de werkplek zijn onder andere asbest, benzeen, formaldehyde en bepaalde zware metalen. Asbest, bijvoorbeeld, wordt veel gebruikt in bouw- en isolatiematerialen, wat kan leiden tot ziekten zoals mesothelioom en longkanker. Benzeen, een chemische stof die voorkomt in brandstoffen en oplosmiddelen, wordt in verband gebracht met leukemie en andere bloedkankers. Kankerverwekkende stoffen kunnen een ingrediënt zijn in producten, maar ook het resultaat zijn van een proces (zogenaamde proces-gegenereerde kankerverwekkende stoffen), bijvoorbeeld in lasrook of dieselmotoruitstoot.
Hoe blootstelling te voorkomen: STOP-principe
Het risico op het ontwikkelen van kanker door kankerverwekkende stoffen op de werkplek hangt af van de aard en het niveau van de blootstelling, de duur en de individuele vatbaarheid.
Werkgevers zijn wettelijk en ethisch verplicht om deze risico's te minimaliseren door middel van veiligheids- en gezondheidsmaatregelen, volgens de STOP-strategie.
Het STOP-principe doet een hiërarchie van preventiemaatregelen uit de doeken om gevaarlijke blootstelling aan kankerverwekkende stoffen zoveel mogelijk te beperken. De te volgen stappen zijn:
- Substitutie, waarbij het gebruik van een gevaarlijk product of een kankerverwekkende stof vermeden wordt door het te vervangen door een stof die niet of minder gevaarlijk is voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers.
- Technische maatregelen, in te voeren om het vrijkomen van kankerverwekkende stoffen die een risico kunnen opleveren voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op de arbeidsplaats, te voorkomen of te beperken. Voorbeelden zijn werken in gesloten systemen, het gebruik van passende afzuiging bij de bron van het risico, of ventilatie.
- Organisatorische maatregelen, zoals voorbehouden werkplekken voorzien voor het gebruik van gevaarlijke stoffen, beperken van het aantal werknemers of de arbeidstijd, waarin een werknemer blootgesteld kan worden, gepast en geregeld onderhoud van de werkplek, verschaffen van gepaste informatie en bovenal opleiding.
- Persoonlijke bescherming, te gebruiken wanneer blootstelling niet met andere middelen kan worden vermeden, bijvoorbeeld ademhalingsbescherming, handschoenen, maskers beschermingskledij, …
Iedereen, werkgevers én werknemers, moeten de STOP-principes toepassen. Zo stopt u blootstelling aan kankerverwekkende stoffen en dus ook de werkgerelateerde kankergevallen. Vroege detectie en preventie zijn cruciaal.
Meer informatie over de risico's, feiten over kankerverwekkende stoffen, maatregelen en de STOP-strategie is te vinden op www.stopcarcinogensatwork.eu.
Door de gevaren van kankerverwekkende stoffen op de werkplek te begrijpen en proactieve maatregelen te nemen, kunnen we het aantal gevallen van beroepskanker verminderen en gezondere werkomgevingen creëren voor iedereen!