In verschillende landen wordt de laatste jaren een alarmerende toename van beschreven bij werknemers die kwartscomposiet bewerken. Gezondheidsproblemen ontstaan daarbij soms reeds op jonge leeftijd. Ook in België werden reeds dergelijke gevallen gerapporteerd.
De omvang van dit fenomeen werd in België nog niet in kaart gebracht. Wel is geweten dat kwartscomposiet met name een populair materiaal is bij de vervaardiging van werkbladen voor keukens en badkamers. Hoewel uit studies blijkt dat tijdens de bewerking van kwartscomposiet zeer hoge concentraties inadembaar kwartsstof kunnen ontstaan, is het niet duidelijk aan welke concentraties werknemers in een dagdagelijkse situatie blootgesteld worden.
Deze vaststelling was de aanleiding om in de regionale directie West-Vlaanderen van de Arbeidsinspectie – Welzijn op het werk een inspectiecampagne te voeren rond dit onderwerp. Aansluitend daarop werd de inspectiecampagne uitgebreid met een aantal inspectiebezoeken in Oost-Vlaanderen en een meetcampagne die gevoerd werd door het Laboratorium voor Arbeidshygiëne.
Voor het uitvoeren van de inspectiebezoeken werd gebruik gemaakt van een checklist en werd er voor de inspecteurs een schriftelijke toelichting bij de checklist voorzien.
Resultaten van de campagne
De campagne zou aanvankelijk van start gaan en afgerond zijn in 2020, maar werd verlengd ten gevolge van de covid-19 pandemie. Finaal werden in de periode van 25/06/2020 tot 19/10/2021 32 inspectiebezoeken uitgevoerd in West-Vlaanderen.
Naar aanleiding van deze campagne werden 29 schriftelijke waarschuwingen opgesteld. Eén bevel werd uitgeschreven, waarin er werd gevraagd naar het uitvoeren van metingen van inadembaar kwartsstof. Verder werden er twee specifieke verboden opgelegd, resp. een verbod op zandstralen met kwartszand en een verbod om gebruik te maken van een onveilige zaagmachine.
In de regionale directie Oost-Vlaanderen werden in de periode van 09/03/2022 t.e.m. 24/05/2022 8 inspectiebezoeken uitgevoerd.
Naar aanleiding van de campagne werden er 8 schriftelijke waarschuwingen opgesteld. Eén specifiek verbod werd opgelegd, inzake het gebruik van een onveilige zaagmachine. Er werden twee corrigerende adviezen opgesteld (beide gericht aan eenzelfde werkgever).
Tijdens de campagnes werd bij heel wat ondernemingen vastgesteld dat er slechts in beperkte mate met kwartscomposiet wordt gewerkt. Ondernemingen waar uitsluitend of grotendeels met kwartscomposiet wordt gewerkt, werden niet aangetroffen. Niettemin werd vastgesteld dat er bij de meeste bezochte werkgevers belangrijke problemen waren met betrekking tot de preventie van blootstelling aan inadembaar kwartsstof. Op basis van de campagnes die gevoerd werden, konden dan ook een aantal aandachtspunten geformuleerd worden.
Conclusie en opvolging
Een verdere opvolging van deze campagne en van de problematiek rond kwartscomposiet is aangewezen.
Algemeen is er een bijkomende nood aan sensibilisering en informatie voor werkgevers rond de gevaren van inadembaar kwartsstof en het minimaliseren van de blootstelling zo laag als technische mogelijk (en stofblootstelling algemeen). De Europese commissie bekijkt momenteel de haalbaarheid van een verdere verlaging van de Europese grenswaarde van 0,1 mg/m3.
Meer informatie over deze inspectiecampagne vindt u op de website van de FOD Werkgelegenheid, in het rapport Campagne kwartscomposiet bij steenbewerkers - Resultaten (PDF, 615.5 KB).