Een panel van deskundigen besprak werkgerelateerde psychosociale risico's tijdens de recente grote conferentie "A blueprint for equality" van het Europees Vakbondsinstituut ETUI en het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV). Een opname van deze discussie is beschikbaar op het YouTube-kanaal van ETUI: Work-related psychosocial risks and health inequality: how to prevent suffering.
Het panel concludeerde dat veel risico's vermijdbaar zijn en dat meer inspanningen moeten worden gedaan om deze risico’s te voorkomen.
Psychosociale risico’s hebben niet alleen een menselijke kost, zoals langdurige ziekte en familieleden die mantelzorg moeten verlenen, maar ook een economische kostprijs. Bijvoorbeeld, de totale economische kosten in de Europese Unie (EU) van één aandoening, namelijk hart- en vaatziektes toegeschreven aan vier psychosociale in blootstellingen op het werk, zijn zeer hoog: ongeveer 11,4 miljard euro.
Bezoek de ETUI-website voor een afbeelding met een overzicht van deze economische kosten: Les risques psychosociaux liés au travail sont à l'origine d'inégalités en matière de santé.
Verloren levensjaren als gevolg van vroegtijdige sterven bij werknemers maken het grootste deel uit van de totale economische kosten van hart- en vaatziektes die kunnen worden toegeschreven aan psychosociale risico's (76%). Dit is een belangrijke nieuwe onderzoeksbevinding in de context van het strategisch kader van de EU voor gezondheid en veiligheid op het werk 2021-2027, dat een "nulvisie" van werkgerelateerde sterfgevallen in de EU vooropstelt en tot doel heeft alle relevante Europese en internationale actoren te mobiliseren om werkgerelateerde sterfgevallen, letsels en ziekten uit te bannen.
Terwijl psychosociale risico's een gekende risicocategorie zijn, geven veranderingen in de werkomgeving aanleiding tot nieuwe vormen van sociale ongelijkheid in verband met onzeker werk, zoals nieuwe vormen van tewerkstelling (bijvoorbeeld in de "gig economy") en het hebben van meerdere banen. Bepaalde groepen werknemers, zoals laagbetaalde en goed opgeleide vrouwen en werknemers met een onzekere baan, worden vaker blootgesteld aan psychosociale risico's en ondervinden onmiddellijke of cumulatieve gevolgen voor de gezondheid.
In Oost-Europese landen komen meer ziekten en kosten als gevolg van risico's voor dan in West-Europese landen. Jonge werknemers in het bijzonder hebben behoefte aan diensten voor veiligheid en gezondheid op het werk (VGW), maar hebben daar vaak geen toegang toe.
In dit verband benadrukte het panel dat de situatie actie op verschillende niveaus vereist: op macro-economisch niveau moet de aandacht worden verlegd van economische groei en bruto binnenlands product (BBP) naar een klemtoon op de gevolgen van een bepaald economisch beleid voor gezondheid en welzijn. Op het niveau van de werkplek mag de verantwoordelijkheid voor risicopreventie niet bij de individuele werknemers worden gelegd, maar moeten collectieve preventiemaatregelen worden ontwikkeld die op de werkomgeving zijn gericht. De rol van de vakbonden bij het waarborgen en de ontwikkeling van adequate beschermingsmaatregelen werd door de panelleden dan ook als van cruciaal belang beschouwd.
(Bron: ETUI News - juli 2022: Les risques psychosociaux liés au travail sont à l'origine d'inégalités en matière de santé)