Update 13/07/2023
Recent kwam veiligheid langs de sporen onder de aandacht in de pers door de campagne ”Je leven is een omweg waard” van Infrabel. Filmpjes met harde beelden worden hierbij gebruikt.
In diverse berichten wordt hiernaar verwezen:
- Nieuwsbericht op de Vlaamse openbare televisiezender VRT: "Je leven is een omweg waard"
- Nieuwsbericht op gva: Harde campagne waarschuwt tegen lopen op sporen (video)
Het persbericht (“Je leven is een omweg waard”) van Infrabel is niet meer beschikbaar. Er is wel een specifieke pagina ontwikkeld rond spoorlopen.
Campagne
In vijf jaar tijd is het aantal spoorlopers bijna verdrievoudigd. In 2013 vielen er 9 doden en 4 zwaargewonden.
Daarom heeft Infrabel een nationale bewustmakingscampagne op touw gezet, die zich in de eerste plaats richt op de treinreizigers, mensen die in de buurt wonen van het spoorwegdomein en de schoolgaande jeugd.
Zomaar de sporen oversteken is levensgevaarlijk. Maak altijd gebruik van een beveiligde doorgang om naar een ander perron te gaan. Dat kan een voetgangersbrug, een ondergrondse doorgang of een beveiligde overweg zijn. Uw leven is toch een kleine omweg waard. Vandaar de campagne slogan.
Naast het oversteken van sporen kan elektrocutie ook een dodelijke afloop hebben. Kruip dus nooit op treinen, bruggen of bomen in de buurt van de spoorwegbovenleiding. Zelfs urineren op een bovenleiding kan omwille van de geleidbaarheid ook zeer slecht aflopen.
Naast deze bewustmakingscampagne (niet meer beschikbaar) is er op de website van Infrabel onder de rubriek “veiligheid” nog veel meer nuttige informatie en beeldmateriaal te vinden. Er is ook een rubriek veiligheid aan overwegen. Eén deelaspect in havengebieden nl. het raken van bovenleidingen kwam ook aan bod in deze BeSWIC: Campagne tegen afgerukte bovenleidingen.
Tijdens de conferentie op de 6e International Level Crossing Awareness Day (ILCAD) op 3 juni 2014 heeft Tine Verheyden een presentatie gegeven over de inspanningen rond sensibilisatiecampagnes van de Belgische spoorwegen.
Later werd deze campagne herhaald. Lees de berichtgeving hierover op:
- 2015:
- de website van de federale politie: Levensgevaarlijke trend: steeds meer spoorlopers in België
- de website van VRT: Infrabel schrikt spoorlopers af met confronterend filmpje
- 2016: de website van VRT: Nieuwe campagne tegen spoorlopen: "Je leven is een omweg waard".
- 2019: de website van Infrabel: Spoorveiligheid als centraal thema in "Thuis"
- 2020: de website van Infrabel: Jeroom Slagboom, de onzichtbare man van de overwegen
De website (loopnooitopdesporen.be) van 2015 is niet meer beschikbaar maar wel 2 you-tube films:
Zoals hierboven reeds vermeld, is er wel een specifieke pagina ontwikkeld rond spoorlopen.
Andere sensibilisatiecampagnes
De Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel (MIVB) vestigt de aandacht dat het verboden en levensgevaarlijk is om zich op de sporen te begeven en andere veiligheidsvoorschriften op het perron en in de voertuigen: veiligheidsvoorschriften.
Ook in andere landen bestaat jammer genoeg het probleem van het niet correct oversteken van sporen en van het spoorlopen waar dit niet mag.
Daarom wordt er jaarlijks een “International Level Crossing Awareness Day (ILCAD)” georganiseerd, die zich focust op opvoedkundige maatregelen en het bevorderen van een veilig gedrag rond het oversteken van sporen.
Ook de Europese Raad voor transportveiligheid (European Transport Safety Council - ETSC), gekend met zijn PRAISE publicaties, heeft hierover dit bericht: International Level Crossing Awareness Day
Andere websites over het oversteken van sporen (in het Engels als “trespassing” omschreven):
- Franse campagnes:
- You-tube : « Fais gaffe aux trains. La traversée des voies, c’est pas un jeu ! » (oorspronkelijke communicatie niet meer beschikbaar)
- Op de website van UTP: Transport de voyageurs, sur les rails le danger est plus rapide que vous
- Op de website van SNCF Réseau: Prévenir et lutter contre les prises de risque aux passages à niveau
- Amerikaanse campagnes:
- Canadese campagne: Operation Lifesaver
- Op de website van de Internationale Spoorwegunie (Union internationale des chemins de fer – UIC): Trespass and Suicide Prevention Network
- Campagnes in het Verenigd Koninkrijk:
- Er is geen informatie meer beschikbaar van de campagnes “No Messin!” (Rail Life) en Trackoff “Dangers”
- Op de website van Networkrail is er een pagina over “level crossing safety” en “railway safety campaigns”
- Campagne in Duitsland: « Charta für Sicherheit »
Risico’s bij werkzaamheden in de buurt van spoorwegen en op het spoor
Voor het uitvoeren van werkzaamheden in de buurt van spoorwegen en op het spoor is speciale aandacht nodig. De gevolgen kunnen immers groot zijn.
Op 26 november 2012 verstoorde een omgevallen kraan het treinverkeer; zie deze nieuwsberichten van:
- de krant ‘Het Nieuwsblad’: Omgevallen werfkraan verstoort treinverkeer
- de krant ‘Gazet van Antwerpen’: Omgevallen kraan verstoort treinverkeer in Antwerpen
Om elektrocutie te voorkomen, maar ook om niet door de luchtverplaatsing van een voorbijrijdende trein te worden meegezogen, hanteert men bij werken aan spoorwegen het vrije ruimteprofiel, dat is een minimaal te respecteren veiligheidsafstand tegenover de bovenleiding of de rails. Meer info over het vrije ruimteprofiel bij spoorwegen:
- Voorschriften van Infrabel: Veiligheidsvoorschriften bij de uitvoering van werken door privé-aannemers in de nabijheid van een spoor in dienst
In dit BeSWIC-bericht “Kom niet te dicht bij hoogspanningsleidingen” is ook algemene informatie te vinden rond elektrocutie.
Naast werkzaamheden in de buurt van sporen verrichten spoorarbeiders ook operationele werkzaamheden, met of zonder wagons, zoals rangeringen, aankoppelen van wagons en het schouwen van materieel. Ook deze manipulaties houden specifieke risico’s in en kunnen aanleiding geven tot dodelijke ongevallen.
Over het rangeren zijn er deze publicaties van Duitse instanties voor ongevallenverzekering:
- BGI 529: Rangieren bei Eisenbahnen is vanaf 1 mei 2014 ingetrokken
- GUV-I 8780: Gefährdungs- und Belastungs-Katalog Rangieren (PDF)
- DGUV Information 214-052: Rangieren sowie zugehörige Tätigkeiten
- Neue DGUV Informationen für den Eisenbahnbetrieb
Ongevallen en ongevalsonderzoeken
Het Onderzoeksorgaan voor Ongevallen en Incidenten op het Spoor (OOIS) verricht het onderzoek naar de ongevallen op het Belgische spoorwegnet. Er bestaat hiervan een overzichtslijst. Deze onderzoeksrapporten van de OOIS zijn in dit kader interessant om te lezen:
- Incidenten en ongevallen bij rangeermaneuvers in de bundel van Antwerpen-Noord tijdens de eerste maanden van 2022
- Externe impact: Botsing tussen een reizigerstrein en een graafmachine in Duffel - 14 juni 2012 (PDF)
- Aankomende treinen en spoorwerkzaamheden: Accident mortel survenu à un agent Infrabel du train P 811 de renouvellement de rails, traverses, ballast – Walcourt – le 25 octobre 2008 (PDF)
- Rangeringen: Aanrijding van een stilstaand stel door een opgeduwde rangeerbeweging in een spoorbundel te Genk-Goederen op 19 juni 2007 (PDF)
Het OOIS wordt ook vermeld in dit BeSWIC-bericht: Onderzoek van leerrijke ongevallen in de transportsector.
Ook in het buitenland zijn er nuttige algemene onderzoeken zoals het Onderzoeksrapport van het Zwitsers ‘Office fédéral des transports’ (OFT): Distances sur les quais - Zone de danger – Zone sûre (PDF)
Meer informatie
- Beperken van zelfmoord op de sporen:
- Project van de UIC: REduction of Suicides and Trespasses on RAILway property (RESTRAIL)
- Center for Research and Intervention for Suicide and Euthanasia (CRISE) in Canada: Railway suicide prevention and reduction of negative consequences
- Eindwerken:
- Doktoraat van Anne Silla: Improving safety on Finnish railways by prevention of trespassing (PDF)
- Bachelor Helga De Smijter (vermeld op scriptiebank): Onwettig verkeer op het Belgisch spoorwegterrein: preventieve en repressieve aanpak door Infrabel en de Federale Spoorwegpolitie
- Op de website van Infrabel: veiligheid
- Spoorveiligheid in het Verenigd Koninkrijk: Health and safety
- Spoorveiligheid in Frankrijk: Autorité française de sécurité ferroviaire
- Spoorveiligheid in Nederland:
- ProRail:
- Stichting railAlert:
- Veiligheidsfilms
- Safety Alerts!
- Toolboxen
- Leerpunt veiligheid
- Arbocatalogus
- E-learning
- Sedert 1 september 2018 zijn de Stichting Arbeidsomstandigheden en Spoorwegveiligheid (SAS) en Stichting railAlert gefusioneerd
- De Nederlandse Onderzoeksraad Voor Veiligheid: Over Railverkeer
- Regelgeving veilig werken aan de Nederlandse railinfrastructuur
- Resultaten inspectie baanwerken 2015
- Spoorveiligheid in de Verenigde Staten:
- Programma van de federale spoorweg administratie: Tresspassing Prevention
- Rapport van de St-Louis Post-dispatch: Special report: death on the rails
- De veiligheidsrubriek van de UIC: Safety
- Brochure van de Zwitserse federale spoorwegmaatschappij: La mobilité en toute sécurité (PDF)
- Artikels op deze website van het Belgisch kenniscentrum over welzijn op het werk BeSWIC over transport- of spoorrisico’s:
- Spoorcodex op de rails gezet
- Succesvolle multidisciplinaire studievoormiddag rond veilig werken in de spoorwegenbouw
- Transportveiligheid in Europa: handboek, prijzen, alcoholgebruik
- Resultaten blootstellingsonderzoek acrylonitril bij treinramp in Wetteren
- ISO 39001: nieuwe norm voor een transportveiligheidsbeheersysteem
- Onderzoek van leerrijke ongevallen in de transportsector
- Arbeidsomstandigheden in de (brede) transportsector
- International Railway Industry Standard (IRIS)
- Congres ‘Dag van de ontzetting: spoorverkeer’ van het Federaal Kenniscentrum voor de Civiele Veiligheid (Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken) op 19 oktober 2013: Hulpdiensten redden mensen uit treinen en trams
- You tube film over spoorwerkzaamheden van de Federatie van Algemene Bouwaannemers