18.04.2023

Het ‘Comité Européen des Transmission Oléohydraulique et Pneumatiques’ (CETOP) heeft een competentieschema ontwikkeld voor het veilig onderhouden van hydraulische en pneumatische installaties.

Dit artikel biedt meer informatie over:

Schema’s van CETOP

Hydraulisch aangedreven machines zijn van essentieel belang om machines in de verwerkende industrie en grote mobiele arbeidsmiddelen (bijvoorbeeld machines in de bouw, schepen, …) in beweging te houden. Deze moeten dan ook regelmatig onderhouden worden. Werken aan deze hydraulische of pneumatische machines brengen een aantal gevaren met zich mee en kunnen ook voor specifieke risico’s zorgen, zoals:

  • de opgeslagen energie (zoals druk);
  • de temperatuur;
  • ontbranding (in functie van fluïdum);
  • injectieletsels.

CETOP heeft het initiatief genomen voor de ontwikkeling van een harmonisatieprogramma met betrekking tot de kwalificaties van het personeel dat dit soort machines onderhoudt. Dit heeft als bijkomend voordeel dat het de mobiliteit van vaardigheden in heel Europa vergemakkelijkt.

Voor het veilig uitvoeren van onderhoud heeft het CETOP 3 competentieniveaus opgezet, met zowel op kennis als op competentie gebaseerde vaardigheden. Er worden ook opleidingscentra erkend die deze opleidingen kunnen verschaffen.

Op de website van CETOP vindt men meer informatie in het Engels over:

In 2019 vierde CETOP zijn 60-jarig bestaan. Lees hierover volgende publicatie op de website van CETOP: Taart voor Europese beroepsfederatie CETOP.

In Australië vinden er ook opleidingen rond deze risicovelden plaats. Deze zijn opgenomen in het nationale register voor beroepsonderwijs en -opleiding. Het betreft volgende opleidingen, die terug te vinden zijn op de website training.gov.au:

Zusterfederaties

Er zijn 19 nationale zusterfederaties. Voor België is dit Indumotion, voor Nederland Feda, voor Frankrijk Artema en voor het Verenigd Koninkrijk BPFA.

De Federatie Aandrijven en Automatiseren (FEDA) heeft bijkomend 2 initiatieven ondernomen:

In 2010 bracht Artema volgende Franstalige gids uit: Instructions générales de sécurité pour des interventions ou travaux sur des composants ou systèmes hydrauliques et pneumatiques (PDF, 406 KB).

De ‘British Fluid Power Association’ (BFPA) ontwikkelde volgende zaken rond het onderwerp:

Ook de ‘Health and Safety Executive’ (HSE), de ‘Construction Plant-hire Association’ (CPA) en Arbeidsveiligheidnet hebben over deze hydraulische risico’s gesensibiliseerd:

Volgende Engelstalige publicaties gaan dieper in op pneumatische risico’s:

Dat perslucht (één van de pneumatische gevaren) grote luchtverplaatsingen teweegbrengt en dus mensen kan omverblazen met ernstige verwondingen als gevolg, wordt geïllustreerd door volgend artikel op deze BeSWIC-website: Ontploffingsgevaar bij monteren, demonteren en oppompen van banden.

Op de website van Bemas kan men ook veel informatie vinden rond onderhoud in het algemeen. Naar aanleiding van het 25-jarig bestaan van Bemas verscheen volgend artikel op deze BeSWIC-website: Bemas bestaat 25 jaar.

Ook verzekeraars verspreiden informatie rond het onderwerp. De klemtoon ligt vooral op het beperken van schade en brandrisico’s, vaak gelinkt aan thermische oliecircuits. Enkele voorbeelden:

Tenslotte hebben bepaalde sectoren die zware hydraulische machines inzetten richtlijnen ontwikkeld. Een mooi voorbeeld vindt men terug in de mijnbouw in Australië. Lees hierover volgende Australische berichten:

In de laatste publicatie wordt ook verwezen naar volgende documenten, die beschikbaar zijn in het Engels op de website van ‘NSW Resources Regulator’:

‘International Hydraulic Safety Authority’ (IHSA)

Ook de IHSA informeert en sensibiliseert zijn leden over de gevaren en de risico’s. Op de website van de IHSA vindt men volgende informatie:

Er zijn 31 posters ontwikkeld in de rubriek “Safety posters”. Deze worden hieronder opgesomd gegroepeerd in enkele thema’s: 

Injectieletsels

Bij een lek van een hydraulische leiding kan er een zeer fijne straal onder hoge druk vrijkomen, die in het lichaam voor specifieke verwondingen kan zorgen.

Naast het hierboven vermelde BPFA en IHSA hebben ook andere organisaties hierover gesensibiliseerd:

In het jargon spreekt men wel eens van “fluid injection awareness” wanneer men het over sensibilisering rond het thema heeft. Hieronder enkele webpagina’s die informeren over dit soort verwondingen en de medische kant van de zaak:

Over dit risico zijn al enkele wetenschappelijke artikels verschenen. Enkele voorbeelden:

Hetzelfde fenomeen doet zich voor bij spuiten en reinigen onder hoge druk. Lees volgend artikel op de website van het Nederlands tijdschrift voor geneeskunde (NtvG): Verwonding van de hand door een hogedrukspuit: vaak grote onderhuidse schade.

Volgende documenten of organisaties informeren over risico’s van hoge druk reinigen:

PBM

Er zijn specifieke Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) om hoge druk risico’s te beheersen. Deze informatie kan men zowel bekomen bij organisaties die PBM verkopen als organisaties die sensibiliseren over deze hoge druk risico’s. Enkele voorbeelden:

Soortgelijke risico’s

Op deze BeSWIC-website verschenen in het verleden verschillende artikels over competenties of Europese gidsen rond veilig omgaan met bepaalde types arbeidsmiddelen:

Bekijk ook volgende BeSWIC-berichten rond andere energiedragers: