17.10.2012

Update 17/01/2025

De asfaltwerker heeft door de aard van zijn werk kans op gezondheidsschade en ongevallen door bijvoorbeeld een aanrijding. Hij wordt blootgesteld aan trillingen, geluid, gevaarlijke stoffen, temperatuurschommelingen, enz. Om het gevaar op gezondheidsschade zoveel als mogelijk te beperken of te voorkomen heeft Eurobitume, de vereniging van Europese producenten van Bitumen, een aantal richtlijnen opgesteld voor de volledige levenscyclus van asfalt, van de productie tot het gebruik.

Codes van goede praktijk van Eurobitume

De Europese Bitumen Vereniging Eurobitume vertegenwoordigt de Europese producenten van bitumen. Haar missie is het promoten van het efficiënt, doeltreffend en veilig gebruik van bitumen in de wegenbouw, in industriële toepassingen en in bouwactiviteiten.

Bitumen is het hoofdbestanddeel van asfalt en dit is op de 5,5 miljoen km van Europese wegen het meest gebruikte wegoppervlak. Bitumen heeft uitstekende waterbestendige kwaliteiten en kent ook tal van huishoudelijke en industriële toepassingen, gaande van emulsieverven tot geluidisolatie en dakbedekking.

In hoofde van haar missie heeft Eurobitume een aantal codes van goede praktijk opgesteld voor alle betrokkenen bij de levering en het gebruik van bitumineuze producten. De goede praktijken hebben de bedoeling om de betrokkenen bewust te maken van de risico’s en hun aandacht te verhogen voor de veiligheidskwesties om zo het aantal incidenten en ongevallen te verminderen en liefst te vermijden.

Risico’s bij productie en levering van bitumen en asfalt

De productieoperatoren kunnen blootgesteld worden aan typische gevaren in de proces- en chemische industrie. Het betreft in hoofdzaak blootstelling aan chemische agentia, zoals polyaromatische koolwaterstoffen, en aan fysische agentia. Daarnaast kunnen ze brandwonden oplopen als ze met de hete bitumen in contact komen.

Ook bij het laden en lossen en het transport van bitumen en asfalt, na toevoeging van de minerale aggregaten in de asfaltcentrales, zijn er enkele typische risico’s. Eurobitume heeft codes van goede praktijk uitgewerkt voor het transport over de weg en de levering van bitumen en asfalt en voor de eerste hulp bij verbranding.

Bitumen of teer werd in het verleden ook gebruikt bij dakbekledingsmateriaal. In deze omstandigheden gebeurden soms dakbranden. Lees hierover dit BeSWIC-artikel: Gids over brandveilig werken bij dakafdichting.

Types asfalt

Er zijn diverse types asfalt. De laatste jaren wordt veel gebruik gemaakt van zeer open asfalt, ook gekend als “fluisterasfalt”. Deze soort heeft een aantal voordelen, zoals geluidsreductie en minder opspattend water, maar bij ijzel vertoont deze soort een bijkomend gevaar voor de weggebruiker.

Belangrijkste risico’s voor asfaltwerkers in de wegenbouw

Asfalt wordt veel gebruikt in de wegenbouw. De belangrijkste risico’s voor de asfaltwerkers zijn:

Gevaarlijke stoffen

De hete asfalt voor de wegverharding bevat giftige bestanddelen. De asfaltwerker kan de vrijgekomen rook, dampen en gassen inademen. In de buurt van de machines die de asfaltlaag aanbrengen, kunnen de werkers blootgesteld worden aan kankerverwekkende uitlaatgassen. Dit effect werkt nog versterkend in overkapte omgevingen, zoals tunnels.

Bij het frezen en breken van asfalt komt kwartsstof vrij. Kwartsstof kan leiden tot irritatie van de longen, longaandoeningen en kanker.
Het asfalt wordt warm en vaak onder druk aangeleverd. Dit zorgt bovendien voor een verhoogd risico op brandwonden.

Met richtlijn 2019/130/EU worden grenswaarden bepaald voor uitlaatgassen van dieselmotoren en ook voor mengsels van polycyclische aromatische koolwaterstoffen.

Trillingen

Blootstelling aan trillingen komt vaak voor bij het gebruik van voertuigen. Lichaamstrillingen blijven echter niet beperkt tot werknemers die hun werk zittend uitvoeren, maar komen ook voor tijdens staande activiteiten, zoals tijdens het werken met machines, zoals de asfaltspreidmachine en de trilwals. De blootstelling aan trillingen kan op langere termijn leiden tot allerlei beroepsziekten, zoals rugklachten.

Lawaai

Gehoorschade kan optreden vanaf 80 dB(A). Bij bepaalde werkzaamheden, zoals frezen, breken en zagen, zijn geluidsniveaus mogelijk van 100 dB(A) en meer. Het is dus aangewezen dat de asfaltwerker gehoorbescherming draagt. Ook het voorbijgaand verkeer kan een bron zijn van lawaai.

Buitenklimaat

Een te warme of een te koude omgeving kan de gezondheid van de asfaltwerker schaden. Ook schommelingen in de temperatuur kunnen een effect hebben op de gezondheid en dus leiden tot gezondheidsklachten. Wanneer het te warm wordt, is de werkgever verplicht om een aantal maatregelen te nemen, zoals de gratis voorziening van frisdranken en beschermingsmiddelen zoals zonnecrème, hoofddeksels, enz.

Aanrijdingen

Bij wegwerkzaamheden is er een risico op aanrijdingen. Het risico kan worden verkleind door een goed zichtbare verkeerssignalisatie. Ook de werknemers zelf dragen fluorescerende kledij van de hoogste categorie. In dit kader heeft het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) een witboek voor wegenwerken uitgebracht.

Gegrepen worden door machines

Bij asfaltwerkzaamheden worden vele machines gebruikt. De werknemers moeten opletten dat ze niet door deze machines worden gegrepen. Sommige zijn uitgerust met een geluidssignaal bij het achteruitrijden.

Meer informatie