12.09.2022

De Internationale Raad van Verpleegkundigen (‘The International Council of Nurses’), het Internationaal Comité van het Rode Kruis (‘The International Committee of the Red Cross’), de Internationale Ziekenhuisfederatie (‘The International Hospital Federation’) en de Wereldgeneeskunde Organisatie (‘World Medical Association’) hebben van mei tot juli 2021 een gezamenlijke enquête uitgevoerd om inzicht te krijgen in de perceptie van geweld tegen mensen in de gezondheidszorg tijdens het eerste jaar van de COVID-19-pandemie.

Een jaar later, op 19 juli 2022, werden de resultaten door deze internationale organisaties meegedeeld. Dit werd overgenomen door de Federale Neutrale Beroepsvereniging van verpleegkundigen (FNBV). Meer informatie hierover is beschikbaar op volgende websites:

(Belangrijkste) conclusies

Uit het onderzoek blijkt dat er oplossingen kunnen worden gevonden voor de problematiek, gaande van de bewustmaking over geweld tegen gezondheidswerkers tot de ontwikkeling van nieuwe wetgeving om hen te beschermen. Het feit dat geweldsincidenten vaak te weinig worden gerapporteerd, wijst erop dat het gezondheidspersoneel zelf bewust moet worden gemaakt van het probleem. Een beter en robuuster systeem van verslaglegging, toezicht en analyse van gegevens is noodzakelijk om een beter inzicht te krijgen in de omvang van het geweldfenomeen en om passende besluiten te kunnen nemen als reactie daarop.

Uit het onderzoek blijkt ook dat het belangrijk is de betrekkingen te verbeteren tussen het personeel in de gezondheidszorg en de patiënten en hun familieleden, die als de belangrijkste “agressors” worden beschouwd. Het vertonen van ethisch en verantwoordelijk gedrag is een factor, maar de opleiding van gezondheidswerkers in communicatievaardigheden voor het de-escaleren van potentiële gewelddadige situaties wordt gezien als de meest populaire maatregel.

FNVB schuift volgende maatregelen naar voren:

  • centrale registratie agressie tegen zorgverleners;
  • agressie-bejegenaars en werkgroepen;
  • opleiding;
  • traceerbare persoonsalarmen;
  • consequente personeelsmobilisatie;
  • minimale permanentie van bewakingspersoneel;
  • een eigen ‘protocol agressie tegen zorgverleners’ per instelling;
  • afspraken en samenwerkingsakkoorden tussen zorgverstrekkers (instellingen en ruimer) en lokale politionele diensten;
  • burgerlijke partijstelling door werkgever;
  • personeelsbijstand;
  • geanonimiseerde sector-alerts;
  • sociale en andere media-actie;
  • kabinetsactie

Lees de korte samenvatting en eisen van FNVB: STOP AGRESSIE tegen ZORGVERLENERS! (PDF, 292 KB).

In het (recente) nieuws

Gevallen van agressie tegen deze beroepscategorie kwamen recent wel vaker in het nieuws. Zo werd Stef Vanlee, spoedverpleger in Jan Palfijn (ook bekend als acteur uit de Vlaamse reeks "Dertigers") tijdens een nachtshift aangevallen, met meerdere dagen arbeidsongeschiktheid tot gevolg. Lees meer over dit verhaal op de website van de VRT: Camerabeelden tonen hoe bekende spoedverpleger in Antwerps ziekenhuis wordt aangevallen door "patiënt".

In Wallonië werden volgende gevallen gemeld, waarover bericht werd op de website van de RTBF (in het Frans):

AMOK-incidenten

Soms zijn de verhalen nóg erger en driester, ook in een verzorgingscontext. In dat geval spreekt men van AMOK-incidenten. De term komt uit het Maleisisch (“amuk”) en betekent daar zoiets als “moorddadige aanval van personen wiens wraakzuchtige opzet in hun dood eindigde”. Deze incidenten kwamen vooral in Azië voor, maar verspreidde zich ook naar westerse landen.

De term "AMOK-incident" zoals gebruikt in Omzendbrief GPI 48bis, dekt een veel ruimere lading dan de Amerikaanse “school shooting incidents” en betreft alle situaties waarbij één of meerdere personen op een bepaalde locatie de daar aanwezige personen aanvallen om zo veel mogelijk slachtoffers te maken, zonder zich daarbij te verschansen of gijzelaars te nemen. Zo kunnen incidenten buiten een schoolcontext, zoals het geval was bij de tragische gebeurtenissen in het kinderdagverblijf "Fabeltjesland" in januari 2009 te Dendermonde, worden beschouwd als AMOK-incidenten.

Een ruimere beschrijving is te vinden in de omzendbrief op de website van het Belgisch Staatsblad: Omzendbrief GPI 48bis van 17 augustus 2012 met betrekking tot het optreden bij AMOK-incidenten en tot aanvulling van de omzendbrief GPI 48 van 17 maart 2006 betreffende de opleiding en training in geweldbeheersing voor de personeelsleden van het operationeel kader van de politiediensten.

Een bijkomende toelichting hierover kan ook gevonden worden op de website ‘Secunews’: De politie, geconfronteerd met het fenomeen AMOK.

Beswic-berichten over agressie tegen hulp- en zorgverleners

Op deze BeSWIC website zijn in het verleden volgende berichten over het onderwerp verschenen:

Naast deze BeSWIC-berichten verschenen er ook nog volgende berichten bij andere stakeholders: