24.08.2014

Update 28/10/2022

In de land- en tuinbouw liggen de ernst- en frequentiecijfers van de arbeidsongevallen gemiddeld hoger dan in andere sectoren.

Zo stierf op 29 april 2012 een landbouwer door intoxicatie van waterstofsulfide, op 19 mei 2012 kwam een kind van een landbouwer om bij een manipulatie met een heftruck, op 3 juli 2012 stierf een vrouw na een aanval van een stier en op 13 juli 2012 stierven 3 kinderen toen ze onder hooibalen terecht kwamen.

Zowel het soort activiteit, als de bedrijfsgrootte en het statuut (in deze sector zijn er veel zelfstandigen die niet onder de welzijnswet vallen) kunnen een verklaring zijn. Daarnaast zijn er relatief weinig instrumenten en publicaties gewijd aan veiligheid en gezondheid in deze sectoren. Het veiligheidsthema komt dan ook onvoldoende aan bod.

Voornaamste risico’s t.g.v. dagdagelijkse activiteiten

Zowel de land- en tuinbouwer als de hovenier staat elke dag bloot aan tal van risico's. Het gebruik van land- en tuinbouwmachines, het tillen van zware lasten, glijden of een val op de begane grond of vanop een hoogte, vallende voorwerpen, het werken met dieren zijn maar enkele van de belangrijkste risico’s die aanleiding geven tot arbeidsongevallen.

Het gebruik van gevaarlijke producten voor het beschermen van gewassen of behandelen van dieren of de blootstelling aan lawaai en trillingen veroorzaken beroepsziekten bij de land- of tuinbouwbevolking.

Onderhoudsgerelateerde gevaren

In de land- en tuinbouw moeten er heel wat onderhoudswerkzaamheden gebeuren. Dit zorgt voor een aantal gevaren die verband houden met onder meer:

  •  het onderhoud van machines en van elektrische installaties
  • het gebruik van las- of verhittingsapparatuur
  • gevaarlijke producten

Om deze gevaren zoveel als mogelijk te vermijden, neemt u best een aantal preventiemaatregelen in acht:

  • probeer risico’s uit te sluiten
  • als dat niet lukt, probeer ze dan zo klein mogelijk te houden door veilige werkprocedures te volgen
  • gebruik de juiste uitrusting, waaronder persoonlijke beschermingsmiddelen
  • voer nooit onderhoudswerk uit waarvoor u niet bevoegd bent

Mobiele arbeidsmiddelen

In het landbouwbedrijf komen, net zoals in industriële bedrijven, vele mobiele arbeidsmiddelen, zoals heftrucks, voor. Daarnaast zijn er specifieke behandelingstoestellen voor het landbouwbedrijf. Incidenten met deze toestellen hebben ernstige gevolgen.

Afwijkingen op de regelgeving

Voor het landbouwbedrijf zijn er redelijk wat afwijkingen op diverse regelgevingen (vb. afwijkingen op het ADR, afwijkingen leeftijd rijden landbouwvoertuigen, afwijkingen verkeersreglement, …). Dit neemt niet weg dat de gevaren waaraan men onderhevig is, dezelfde zijn.

Meer informatie

Landbouwstatistieken

Raadpleeg de website van Eurostat (in het Engels): Agricultural statistics

Veiligheid en gezondheid in de land- en tuinbouwsector

Raadpleeg op de website van:

Veiligheid in de hovenierssector in het algemeen

Raadpleeg op de website van:

Veilig werken met machines in land- en tuinbouw

Raadpleeg op de website van:

Trillingen in de landbouw

Op de website van het Franse ‘Mutualité sociale agricole’ (MSA) kunt u deze publicatie in het Frans raadplegen: Pour réduire les risques de vibrations au volant

Onderhoud in de landbouw

Op de website van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk vindt u:

De veiligheid op de weg met landbouwvoertuigen

Raadpleeg op de website van:

Ongevallen in land- en tuinbouw

Raadpleeg:

Brandrisico’s in land- en tuinbouw

Raadpleeg:

Risico’s bij het omgaan met veedieren

Raadpleeg op de website van:

Risico’s met balen hooi of stro

Raadpleeg op de website van:

Daarnaast kan men ook bedolven worden door graan, met een verstikking als gevolg. Lees hierover Fact Sheet No. 21 “Grain entrapment” op de website van de Canadian Centre for Health and Safety in Agriculture.

Gevaarlijke producten in land- en tuinbouw

Raadpleeg op de website het thema « biocides » van Mission Wallonne des secteurs verts (in het Frans)

Mobiele arbeidsmiddelen in het algemeen

Gevaren en kinderen op het landbouwbedrijf

Raadpleeg op de website van:

Psychosociale risico’s

Om boeren tevens hulp te bieden bij bedrijfsproblemen, gezinsproblemen en persoonlijke problemen werd de hulporganisatie vzw Boeren op een Kruispunt opgericht.

Op de website van ILVO is er ook een dossier Stress en welbevinden bij landbouwers.

Recent was er over dit risicoveld ook dit BeSWIC-bericht: Het project FARMres verhoogt het bewustzijn over mentaal welzijn in de landbouwsector.

Hygiënepraktijken op het landbouwbedrijf

Raadpleeg op de website van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen diverse instrumenten: Specifieke tools voor de autocontrole per activiteitensector