Update 03/10/2022
Arbeiders onderschatten geregeld de chemische en biologische risico’s op de werkvloer. Dat blijkt uit het doctoraat van Ramona Hambach. Ze onderzocht onder meer de risico’s bij blootstelling aan cadmium, lood en groenafval. Lees hieronder meer over de risico’s van composteren en biogasinstallaties.
Risico’s industrieel composteren
Mogelijk verhoogde medische klachten bij industrieel composteren heeft wijde bijklank gekregen in de pers.
Industriële compostering van groente-, fruit- en tuinafval (GFT) is een relatief nieuwe en groeiende recyclageactiviteit. De verwerking resulteert in compost, dat gebruikt wordt voor land- of tuinbouw doeleinden. Tijdens het verwerken van groenafval kunnen micro-organismen en hun celbestanddelen vrijkomen die een negatief effect kunnen veroorzaken op de gezondheid van werknemers.
“Uit ons onderzoek blijkt dat composteerders duidelijk meer klachten hadden van de luchtwegen, maag-darmsysteem en de huid dan niet-blootgestelde werknemers,” zegt Hambach. “Deze klachten zijn waarschijnlijk gerelateerd aan beroepsmatige blootstelling aan organisch stof en tonen de noodzaak van preventiemaatregelen in de compostindustrie aan.”
Om het groenafval te behandelen worden machines ingezet, zoals bulldozers. Bij deze activiteiten is één van de preventiemaatregelen de machines te voorzien van overdrukcabines. Die zelfde maatregel past men ook toe bij werkzaamheden met sproeimachines.
Over betere arbeidsomstandigheden in de landbouw hield het Europees vakbondsinstituut, ‘European Trade Union Institute’ (ETUI), op 4 en 5 maart 2013 een symposium. De presentaties zijn niet meer beschikbaar.
Als u op een zoekmachine het woord “bioaerosols” invult, dan krijgt u een hoop informatie over de micro-organismen die een rol spelen bij het composteren.
Een voorbeeld is de Britse studie van 2010 “Bioaerosols emissions from waste composting and the potential for workers’ exposure”
Risico’s biogasinstallaties
Terwijl vooral biologische risico’s aan de oorsprong liggen van klachten bij industrieel composteren, zijn bij biogasinstallaties brand en explosie de voornaamste risico’s.
Daarnaast kunnen verhoogde concentraties en het vrijkomen van CO2 en H2S verstikking en vergiftiging veroorzaken. Tenslotte kunnen ook de hoger vermelde biologische agentia vrijkomen.
Aan biogasinstallaties zijn er al diverse studies gewijd.
Meer info
Over het doctoraat van R. Hambach en artikels in de pers (persbericht Universiteit Antwerpen en bericht in ‘De Ochtend’ van radio 1 van 2013 niet meer beschikbaar):
- Artikel op de nieuws site van de krant ‘De Standaard’: Composteren niet zonder risico’s voor ademhaling
- Artikel op de nieuws site van het weekblad Knack: Verwerkers van groenafval lopen meer risico op medische klachten
- Artikel op de nieuws site van de krant ‘Het belang van Limburg’: Verwerkers van groenafval lopen meer risico op medische klachten
Over risico’s van biologische agentia bij compostering:
- Voordracht van Ramona Hambach op 22 februari 2013 op de studiedag van de Belgische Vereniging voor Arbeidshygiëne, Belgian Society of Occupational Hygiene (BSOH): Composteringsbedrijven (PDF) (enkel voor leden)
- Artikel van het Franse ‘Institut National de Recherche et de Sécurité’ (INRS) (in het Frans): Approche des risques chimiques et microbiologiques dans le secteur du compostage (PDF)
- Article de Isabelle Zdanevitch « Les conditions de travail dans les installations de compostage et de méthanisation »
- WorksafeBC: Assessing Exposures to Compost Workers from Airborne Biohazards
- Occupational Health and Safety and Commercial Composting
Algemene informatie over compostering op de portaalsite van de Belgische overheid: Afval composteren
Over waterstofsulfide intoxicatie bij composteringen:
- Dodelijk ongeval op 8 augustus 2005 in Ierland: Mushroom compost gas killed teenager
- Ongevalsanalyse van een ongeval op 5 september 2008 in Canada met 3 doden
- CDC: Two Laborers Die from Hydrogen Sulfide Exposure in a Confined Space at an Organic Waste Recycling Facility
Over veiligheid en gezondheid bij compostering in het algemeen:
- On-Farm Composting Handbook (NRAES 54)
- Worker Protection At Composting Sites
- Composting information sheet
- Op de website van het Britse Organics recycling groupe (in het Engels) “Health&Safety at composting sites: a guide for site managers”
Over biogasinstallaties:
- Nederlandstalige studies:
- Nederland:
- Scriptie van Jetty Middelkoop op de Nederlandse site voor duurzame energie uit biomassa, zonne-energie en aardwarmte: Gasgevaren van biogasinstallaties (PDF)
- het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM):
- Op de website van de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid Onderzoek van de Biogasemissie 7 november 2015
- België:
- Artikel van Biogas-E vzw, het platform voor anaerobe vergisting in Vlaanderen: Veiligheid van (co)-vergistingsinstallaties
- Allerlei informatie van het project BioEnergy Farm 2
- De agro-voedingsindustrie, leverancier van biogas: Praktische gids voor het evalueren van een biogasproject op uw bedrijf
- Nederland:
- Franstalige studie: onderzoeksrapport van het Franse ministerie van ecologie en duurzame ontwikkeling: Etude comparative des dangers et des risques (PDF)
Over biologische agentia in waterzuivering:
- Artikel van het INRS (in het Frans): Assainissement et traitement des eaux usées - Dépolluer les eaux et entretenir les réseaux en sécurité
- R455: Aanbeveling van het Frans nationaal technisch comité van de chemische, rubber en kunststoffenverwerking industrieën (in het Frans): Prévention des risques en station de traitement biologique des eaux usées (PDF)
- La prévention des risques professionnels des agents d'assainissement et de traitement des eaux usées
- e-learning module van Aquafin over biologische agentia
Over biologische agentia:
- Webrubriek van BSOH: Agents biologiques
- Toelichting over de Belgische wetgeving op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg: Biologische agentia
Over veiligheids- en gezondheidsaspecten in de afvalsector:
- Op de website van het Britse ‘Health and Safety Executive’ (HSE) (in het Engels): Waste management and recycling - Occupational Health issues
- Op de website van INRS (in het Frans): Métiers de l’environnement - Assurer la protection de l’environnement sans exposer les salariés
- Een bericht over enkele doden in de Britse afvalsector in 2012
- Op de website van de Nederlandse Arbocatalogus Afvalbranche: Composteren en vergisten
- EU-OSHA: Blootstelling aan biologische agentia en daarmee samenhangende gezondheidseffecten in de sectoren afvalverwerking en waterzuivering
Over het European Compost Network: Country report of Belgium
Technische rapporten op de website van de Association of Cities and Regions for Recycling and Sustainable Ressource Management (in het Engels): Technical reports