Update 20/12/2024
Aan de bedeling van goederen op fietsen en motorfietsen zijn er een aantal veiligheids- en gezondheidsrisico’s verbonden aan de arbeidsmiddelen en de omgeving waarin dat gebeurt. Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) heeft een gids erover gepubliceerd met een overzicht van goede praktijken. De Europese vereniging van de motorfietsen industrie heeft een stripverhalenreeks uitgegeven met veiligheidstips voor bestuurders van motorfietsen.
Europese gids met goede praktijkvoorbeelden
In de Europese gids “Delivery and despatch riders’ safety and health: A European review of good practice guidelines (PDF)” worden er een aantal risicovelden behandeld, zoals het arbeidsmiddel zelf, psychosociale risico’s zoals agressie, valrisico’s, trillingen, musculoskeletale risico’s, uitlaatgassen van het verkeer, het verkeer zelf, arbeidsomstandigheden, enz. Maatregelen zijn gesitueerd in onderhoud van het arbeidsmiddel, veilig rijden, opleiding, gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) en fluovestjes, enz.
Die risico’s vindt men in een aantal deelsectoren, zoals logistiek en dienstverlening, bijvoorbeeld pizzabestellingen, postbedeling en koerierdiensten. Soortgelijke risico’s zijn ook te vinden bij politiediensten die op tweewielers patrouilleren en ook bij enkele dienstverleningen op vierwielers, zoals de reeds genoemde koerierdiensten en taxidiensten.
In die sectoren zijn er ook redelijk wat jongeren aan de slag. Het onervaren zijn kan aanleiding geven tot extra aandacht voor de preventie van die risico’s.
De goede praktijkvoorbeelden komen vooral uit Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Scandinavische landen. In het Verenigd Koninkrijk is al veel onderzoek daarover verricht. Er zijn geen Belgische voorbeelden opgenomen.
‘Lucky 13’ campagne van de Europese motorfietsen industrie
De Association des Constructeurs Européens de Motocycles (ACEM), behartigt de belangen van de gemotoriseerde tweewielers. Op hun website vindt u in de rubriek ‘safety’ onder de rubriek policy areas (in het Engels) allerlei informatie over veiligheid.
De Lucky 13-campagne met 13 stripverhalen is niet meer beschikbaar op ACEM (in 11 talen), en ook niet meer op de website van Febiac.
De informatie is wel nog beschikbaar op de website van motorcycleminds. Lees volgende berichten hierover:
De individuele strips zijn (enkel beschikbaar in het Engels):
- Veilig de kruising over (PDF)
- Gevaren langs de weg (PDF)
- Wegdek (PDF)
- Olie en brandstof op het wegdek (PDF)
- Beschadigde en gerepareerde wegen (PDF)
- Verkeersremmende maatregelen (PDF)
- Rijden in het donker (PDF)
- Obstakels op de weg (PDF)
- Vluchtheuvels (PDF)
- Bochten (PDF)
- Knijpende bochten (PDF)
- Putdeksels en wegmarkeringen (PDF)
- Winter condities (PDF)
Informatie hierover (o.a. Febiac info van december 2008) op de website van Febiac is niet meer beschikbaar.
Europese campagne
In 2014 zal het ‘Senior Labour Inspectors Committee’ (SLIC), de overkoepelende organisatie van arbeidsinspecties van de Europese lidstaten, een specifieke campagne voeren die zich richt op vallen en struikelen, risico’s die regelmatig voorkomen bij het leveren op tweewielers.
Meer informatie
- Enkele onderzoeksrapporten:
- Understanding Road Safety issues for Courier and Food Delivery Riders - Quantitative Research Report (PDF)
- Il n’y a pas que la vitesse pour « faire » vite ! Apports de l’étude du métier de coursier à la prévention des risques routiers professionnels (PDF)
- Le métier de coursier et ses pratiques de prévention. Étude ergonomique pour la prévention des risques professionnels (PDF)
- Arbeidsomstandigheden in de Nederlandse pakketdienstensector (PDF)
- Op de website van het Nederlandse Ministerie voor Verkeer en Infrastructuur het thema koeriers
- Op de website van TNO “Safety Culture bestelverkeer: onderzoek naar de mogelijkheden om te investeren in verkeersveiligheid in het bestelverkeer”
- Op de website van het Britse ‘Health and Safety Executive’ (HSE):
- Delivering safely
- Uitglijden en struikelen: Slips and trips
- Beroepsverenigingen van expresse- en koerierdiensten:
- Er is geen aparte website meer van de Belgian Courrier Assocation (BCA), maar deze maakt samen met 11 andere sectororganisaties deel uit van de Werkgeversfederatie voor de internationale Handel, het Vervoer en de Logistiek voor paritair comité (PC) 226.
- Op de website van Transport en Logistiek Nederland (TLN) de Vereniging van Koeriers- en Expresbedrijven (VKE)
- Europa: European Express Association (EEA)
- Op de website van de Federatie van Europese Verenigingen van motorrijders “Federation of European Motorcyclists' Associations” (FEMA):
- Berichten over transportveiligheid op deze website van het Belgisch kenniscentrum over welzijn op het werk BeSWIC:
- ISO 39001: nieuwe norm voor een transportveiligheidsbeheersysteem
- Transportveiligheid in Europa: handboek, prijzen, alcoholgebruik
- Vlaams ‘Truckveilig charter’ voor veiliger verkeer
- Jaarverslag ombudsdienst postsector: aandacht voor rijgedrag postuitreikers
- De laatste jaren is de gigeconomie of de platformeconomie in steile opmars die ook uitgevoerd worden door fietskoeriers. Met de tag platformwerk kunnen vele van deze berichten bekeken worden. Ook is er een CAO 164 over fietsen gemaakt en is er een federaal actieplan BeCyclist.
- Op de website van EU-OSHA:
- OSH-wiki transport
- Delivery and despatch riders’ safety and health: A European review of good practice guidelines (zie reeds hierboven vermeld)
- Taxi drivers’ safety and health: A European review of good practice guidelines
- Delivering the message — Programmes, initiatives and opportunities to reach drivers and SMEs in the road transport sector
- Op de website van de Europese Commissie:
- Over Europese veiligheidstransportregelgeving: EU Road safety legislation
- Over projecten in het verkeer: Projects financed by the Commission (via de Cordisdatabase)
- Verkeersopleidingen:
- The Initial Rider Training Project
- European Safer Urban Motorcycling (eSUM): The eSUM Project - Making Urban Motorcycling Safer
- BikeSafe
- 2-BE-SAFE
- Europese projecten rond geïntegreerde veiligheid:
- De websites van de projecten MYMOSA en PISa zijn niet meer beschikbaar maar wel de database met alle Europese projecten rond verkeersveiligheid.
- Ongevalsdatabase:
- Artikel op de website van FEBIAC, de Belgische federatie van de auto- en tweewielerindustrie: Ongevallen met gemotoriseerde tweewielers: dringend nood aan betere registratie
- MAIDS: Motorcycle Accidents In Depth Study
- Op de website van VIAS: MOTAC – Motorcycle accident causation: Diepteanalyse van zware en dodelijke ongevallen waarin motorfietsers betrokken waren
- Persbericht van de Federale Overheidsdienst Economie , K.M.O., Middenstand en Energie: Niet alle fluovestjes zijn even veilig (PDF)
- Het rapport “Cycling, Health and Safety” van het International Transport Forum
- Brochure van de Duitse Sociale Ongevallenverzekering (Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung DGUV): Arbeitssicherheit und Gesundheitsschutz - Zustellen von Sendungen: Handlungshilfe für Führungskräfte in Betrieben mit Kurier-, Express- und Postdienstleistungen (PDF)
- Omtrent arbeidsomstandigheden:
- Artikel in Bruzz over Ubereats (dat tweewielers gebruikt als vervoermiddel) “UberEats: Wat als... je baas een app is?”
- SMart, Deliveroo en Take Eat Easy gaan voor duurzame werkomstandigheden
- Parlementaire vraag dd 12/7/2016 op pag 13 tem 19 van G. Vanden Burre, G. Calonne, I. Poncelet en M. Van Hees over de lancering van bpost van bringr
- Artikel in HesaMag 16 “Delivering for FoodTech: at your own risk”
- Op deze BeSWIC:
- Publicaties VIAS
- Themadossier verkeersveiligheid nr. 2: fietsers
- Themadossier verkeersveiligheid nr. 11: gemotoriseerde tweewielers
- Beleidspaper: Kunnen fietskoeriers een rol spelen in de Vlaamse logistieke sector
- Rubriek “fietskoeriers” op de website van BTB-ABVV
- Presentaties:
- op de 8° jaarlijkse PRAISE conferentie op 17/10/2018 door Heather Ward “Occupational road risk and the gig economy”
- op de studiedag van 24 januari 2017 van VerV over fiets en e-bike als arbeidsmiddel voor postbodes
- van de studiedag over verkeersveiligheid voor tweewielers op 25 april 2017 bij de FOD Mobiliteit zijn niet meer beschikbaar; wel het webinar van 2 juni 2021 over woon-werkverkeer met de fiets bij de FOD Mobiliteit.