17.02.2021

Update 14/01/2025

Het “Joint Research Centre” (JRC) publiceert jaarlijks ten minste één ‘Chemical Accident Prevention & Preparedness’ bulletin. Het doel van het bulletin is inzicht te verschaffen in de lessen die zijn getrokken uit ongevallen die zijn gemeld in het “European Major Accident Reporting System” (eMARS) ten gevolge van de Sevesorichtlijn.

Recent is er een speciale editie gepubliceerd over zuurstofgerelateerde branden in ziekenhuizen. Lees hierover meer op de website van de Europese Commissie: Chemical Accident Prevention & Preparedness - Risk of oxygen-related fires in hospitals treating Covid-19 patients.

Hieronder wordt uitleg gegeven over:

Bulletins

In elk nummer van het ‘Chemical Accident Prevention & Preparedness’ bulletin staat er een bepaald thema centraal. Hoewel zuurstof niet als een groot industrieel risico wordt beschouwd, kan het toegenomen gebruik ervan in ziekenhuizen waar Covid-19 patiënten worden behandeld, een verhoogd risico op chemische ongevallen met zich meebrengen en daarom wordt het beschouwd als een actueel en relevant onderwerp voor dit bulletin.

Uit onderzoek van het JRC blijkt dat er in 2020 ten minste 20 branden als gevolg van zuurstofrijke omgevingen in ziekenhuizen in de media zijn gemeld, waarvan de meeste op afdelingen voor intensieve zorgverlening in ziekenhuizen. Hiervan hebben er 8 geleid tot meerdere dodelijke slachtoffers. Tien patiënten stierven op 14 november 2020 in Roemenië en evenveel op 19 december 2020 in Turkije tijdens een brand ten gevolge van zuurstofbehandelingen.

Daarom is er een speciale editie gepubliceerd over zuurstofgerelateerde branden in ziekenhuizen: Chemical Accident Prevention & Preparedness - Risk of oxygen-related fires in hospitals treating Covid-19 patients. In het najaar 2021 is er met een uitgebreide webpagina een update gemaakt over zuurstofgerelateerde branden in ziekenhuizen.

De verschillende bulletins over andere onderwerpen zijn beschikbaar in het Engels op de website van de Europese Commissie: Chemical accident information for preventing accidents.

Risico’s van zuurstof

Zuurstof wordt in vele industrietakken gebruikt. Het heeft een grote 'energie-inhoud' als oxidatiemiddel en is brandbevorderend. Vermijd contact met koolwaterstoffen en iedere vorm van vet. Zuurstof kan zich voordoen onder gasvorm (samengeperst) en als sterk gekoeld vloeibaar gemaakt gas. In de transportregelgeving hebben deze verschijningsvormen respectievelijk de identificatienummers UN 1072 en UN 1073.

Wereldwijd zijn er een handvol zuurstofproducenten. Voor grote industriële gebruikers wordt zuurstof via pijpleidingen getransporteerd. Kleinere gebruikers en ook ziekenhuizen slaan dit op in opslagtanks, tubetrailers of gasflessen.

In de coronaperiode is er in ziekenhuizen veel meer gebruik gemaakt van medische zuurstof, omdat er veel patiënten kunstmatig moesten worden beademd. Dit heeft dan geleid tot bijkomende risico’s, waarbij dit aanleiding gaf tot meer branden met extra slachtoffers als gevolg.

EIGA

Op de website van de “European Industrial Gases Association” (EIGA) staat er veel informatie over zuurstof. Als men in de zoekfunctie “oxygen” invult, dan krijgt men publicaties over zuurstof. Enkele hebben betrekking op medische zuurstof:

EIGA heeft ook een aantal andere publicaties en veiligheidsberichten over zuurstof gepubliceerd:

EIGA heeft ook een e-learning module over zuurstofveiligheid uitgewerkt: Oxygen eLearning.

Op de websites van de gasproducenten en nationale en andere internationale federaties kan men ook informatie verkrijgen. Op de website van de “British Compressed Gasses Association” (BCGA) is er een specifieke rubriek over medische gassen: Medical Gases.

In Nederland is er in de Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PSG) het advies PGS 9 gepubliceerd dat gaat over zuurstof: Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen 9 – Vloeibare zuurstof (PDF, 542 KB). In 2014 is die PGS 9 richtlijn uitgebreid naar de cryogene gassen: Cryogene gassen: opslag van 0,125 m3 - 100 m3 (PDF, 1,39 MB).

In het Verenigd Koninkrijk is er onder andere deze publicatie van de “Health and Safety Executive” (HSE): Oxygen use in the workplace - Fire and explosion hazards.

In Duitsland is er de publicatie “Merkblatt M 034” over zuurstof van de “Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung” (DGUV): Sauerstoff (Merkblatt M 034 der Reihe "Gefahrstoffe").

Andere documenten in een medische context

Hieronder een kort en niet-limitatief overzicht van diverse documenten, webpagina’s of artikels die impliciet of expliciet wijzen op de risico’s van zuurstof in een ziekenhuiscontext of bij het gebruik van zuurstof bij patiënten thuis:

Ongevallen met zuurstof

Hieronder wordt er een kort en niet-limitatief overzicht gegeven over industriële ongevallen, ongevallen met pijpleidingen en ongevallen met medische zuurstof in een ziekenhuis en privécontext.

a) industrieel

b) ziekenhuis en privé

Hieronder een niet limitatieve lijst van artikels, documenten of berichten over ongevallen met medische zuurstof:

In Nederland was er in 2006 een brand wegens zuurstof in een operatiekwartier, waarbij er een dode viel. Meer informatie over dit dodelijk ongeval in:

Op het internet tenslotte staan er diverse berichten over ziekenwagens die vuur vatten, al of niet als gevolg van zuurstofflessen of waarbij zuurstofflessen bedreigd worden bij een uitbreidende brand.