13.08.2012

Update 01/09/2023

Op 29 juni 2012 hebben de 3 Europese normenorganisaties, het Europees Comité voor Normalisatie (CEN), het Europees Comité voor Elektrotechnische Normalisatie (CENELEC) en het Europees normalisatie-instituut voor telecommunicatie (ETSI) tijdens een stakeholdersmeeting in Brussel opgeroepen tot meer bewustzijn en meer investeringen in opleiding en vorming over normen en normalisatie.

Wat is het belang van normen?

Het dagelijks leven is niet meer denkbaar zonder normen. We staan er ook niet altijd bij stil. Banknummers, elektronica, huishoudtoestellen, enz. hadden niet zo’n ontwikkeling gekend zonder normen. Ook in het bedrijfsleven komen normen voor.

Om dit te illustreren heeft CEN (ondertussen gemeenschappelijke CEN-CENELEC-website) oorspronkelijk drie folders in het Engels uitgebracht waarin op een visuele manier het in aanraking komen met normen wordt geïllustreerd:

Op het YouTube-kanaal van het Nederlands Normalisatie-instituut (NEN) wordt in een filmpje op een bevattelijke manier het belang van normen weergegeven. Bekijk het filmpje: Normen voor veiligheid en kwaliteit

Belgische normalisatie

Het juridisch kader van normen in België is vastgelegd in de wet van 3 april 2003 betreffende de normalisatie. Het Bureau voor Normalisatie (NBN) is de Belgische nationale instelling die verantwoordelijk is voor het realiseren en publiceren van normen in België en is lid van de Internationale Organisatie voor Standaardisering (ISO) en van de drie hoger vermelde normenorganisaties. Dit is ondertussen opgenomen in Boek VIII. - Kwaliteit van producten en diensten, titel 1. – Normalisatie (artikelen VIII.1. tem VIII.29) van de wet van 28 februari 2023 tot invoering van het Wetboek Economisch Recht (WER).

Wat een “norm” is wordt gedefinieerd in artikel 2 van deze wet. Een norm is een technische specificatie die door een erkende instelling met normatieve activiteiten met het oog op een herhaalde en voortdurende toepassing is goedgekeurd. Een norm weerspiegelt de regels van goed vakmanschap met betrekking tot een product, dienst of productieproces. De naleving van normen op zich is juridisch niet afdwingbaar.

Het is evenwel mogelijk dat afdwingbare regelgeving, zoals een wet of een koninklijk besluit, verwijst naar specifieke normen. In dat geval krijgen deze normen een meer afdwingbaar karakter, hetgeen ze dan ontlenen aan de regelgeving die naar deze normen verwijst.

Belang van normen voor veiligheid en welzijn op het werk

In de welzijnswetgeving wordt op een aantal plaatsen verwezen naar normen, zoals in artikel 52 van het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB), in de wetgeving betreffende de stoomtoestellen en zeer recent in het koninklijk besluit (KB) van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren.

Daarnaast spelen normen ook een rol bij de “nieuwe aanpak”-richtlijnen. In annex Z van de geharmoniseerde normen kan men zien aan welke essentiële veiligheids- en gezondheidseis men voldoet van de respectievelijke nieuwe aanpakrichtlijn.

Daarnaast komen ook normen voor bij het vervoer van gevaarlijke stoffen (ADR), bij bouwproducten, consumenten- en productveiligheid en bij brandveiligheid, zoals in het KB van 7 juli 1994 betreffende de basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing waaraan nieuwe gebouwen moeten voldoen.

Europees regelgevend kader

Op 1 juni 2011 werd door de Europese Commissie een voorstel gelanceerd rond normalisatie. De bedoeling is dat deze verordening de richtlijn 98/34/EG van 22 juni 1998 betreffende een informatieprocedure op het gebied van normen en technische voorschriften zal vervangen. De verordening zal op 1 januari 2013 in voege treden.

Het betreft Verordening (EU) nr. 1025/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 betreffende Europese normalisatie, tot wijziging van de Richtlijnen 89/686/EEG en 93/15/EEG van de Raad alsmede de Richtlijnen 94/9/EG, 94/25/EG, 95/16/EG, 97/23/EG, 98/34/EG, 2004/22/EG, 2007/23/EG, 2009/23/EG en 2009/105/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Beschikking 87/95/EEG van de Raad en Besluit nr. 1673/2006/EG van het Europees Parlement en de Raad.

Meer informatie