18.09.2013

Update 21/01/2025

Jaarlijks gebeuren er ernstige ongevallen bij het oppompen, monteren en demonteren van banden van voertuigen, waarvan sommige met dodelijke afloop. Hieronder vindt u enkele algemene raadgevingen en links naar praktische instrumenten en gidsen van verschillende actoren in de bandensector in binnen- en buitenland. Die instrumenten kunt u gebruiken als informatie- en sensibilisatiemateriaal.

Risico’s en maatregelen

Risico’s

Samengeperste lucht is een krachtig medium. Bij het monteren, demonteren en oppompen van de banden kan de luchtdruk zelf of de wegvliegende projectielen iemand met dodelijke afloop raken.

De risico’s bij het oppompen van banden van personenauto’s en kleine bestelwagens zijn duidelijk lager dan bij het oppompen van bedrijfsvoertuig- of tractorbanden. Dat komt door het grotere volume en hogere bandenspanning bij deze laatste type banden.

Gebruik de bandenkooi

De arbeidsinspectie wees in 2010 al op die risico’s en het belang van het gebruik van een bandenkooi.

De Nederlandse VACO richtlijnen verplichten een bandenkooi vanaf 800 liter luchtvolume, gedefinieerd als volume x luchtdruk. Raadpleeg de richtlijnen van de Vereniging VACO, de belangenorganisatie van de banden- en wielenbedrijven in Nederland, op de website van de arbocatalogus voor de banden- en wielenbranche:

De VACO praktijkrichtlijn monteren en oppompen van landbouw- en grondverzetbanden is in 2019 beperkt vernieuwd. Lees hierover volgend bericht: Update praktijkrichtlijn oppompen landbouw- en grondverzetbanden. Op de website van mijnbandenbaan is er een specifieke rubriek mijn veiligheid waar nog meer informatie te vinden is.

Naar aanleiding van een dodelijk ongeval heeft de Canadese arbeidsinspectie een bedrijf verboden te werken zonder een bandenkooi of een gelijkwaardig technisch opvangmechanisme. Het persbericht en het onderzoeksrapport van 6 juli 2010 hierover is niet meer beschikbaar.

Later zijn er in Canada (maar ook andere landen) dodelijke ongeval met ontploffende banden voorgevallen. Lees volgende berichten :

Montage op locatie

In uiterste nood kan de band ook ter plaatse en zonder bandenkooi worden vervangen, maar dan gebeurt het oppompen ervan een eind weg van de gevaarzone. Dat betekent dat men o.a. in de richting van het loopvlak en dus niet naast de band gaat staan en minstens op een afstand van 3 meter ervan verwijderd. Gebruik slangen die ook minimaal 3 meter lang zijn en voorzien zijn van een spanningsmeter. Blijf erop letten hoe de band zich op de velg zet en luister of de band niet kraakt.

Op locatie kan men als alternatief soms ook een omhulsel gebruiken die men rond de band aanbrengt. Dat wordt mooi geïllustreerd in dit artikel op de website van de ‘Health and Safety Executive’ (HSE), het Britse agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk: Tyre removal, replacement and inflation

Meer info

In diverse publicaties vindt u nog meer informatie over de juiste handelingen, de volgorde, de controles, de bandenkooi en het materiaal dat men nodig heeft bij die activiteiten:

De Vereniging VACO heeft ook 2 handige sensibilisatie affiches gemaakt. U kunt die raadplegen op de website van de arbocatalogus voor de banden- en wielenbranche:

Gidsen en richtlijnen

Naast de hoger vermelde richtlijnen uit Nederland, hebben ook andere landen en overkoepelende organisaties specifieke richtlijnen over die risico’s uitgegeven. Veel literatuur is te vinden in Angelsaksische landen:

Bij bepaalde activiteiten, zoals mijn-, bos- en landbouw, zijn er ook diverse brochures over risico’s van banden. Bij die activiteiten kunnen banden ook verhitten en in brand vliegen. In dit geval is het opblazen van de banden met stikstof een preventiemaatregel. Bij het wisselen op locatie van banden aan landbouwvoertuigen let men er tevens op dat het voertuig niet kantelt en het slachtoffer verplettert.

In deze gidsen vindt u meer informatie daarover:

Daarnaast geven ook grote bandenproducenten of machinebouwers in hun handleidingen en gebruiksrichtlijnen uitleg over het monteren en het gebruik van een bandenkooi (geef voor het doorzoeken van het document het woord “cage” als zoekwoord in):

Nuttige algemene informatie over banden vindt u ook op de website TyreSafe.

Meer informatie

Ongevallen wegens ontploffende banden:

Rechtspraak over ongevallen met banden:

Onderzoek over veiligheid van banden:

Over risico’s en veilig en gezond werken aan banden en wielen:

Competentieprofiel van een bandenmonteur op de website van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV): Standaard voor het ervaringsbewijs bandenmonteur (PDF)

Over veiligheid en gezondheid in garages in het algemeen:

Wettelijke bepalingen rond banden:

Algemene informatie over veiligheid op de weg in de winter:

Over de campagne over de juiste bandenspanning van Recytyre “Blaas ‘m op” zijn er wel nog nieuwsberichten, maar de specifieke website is niet meer operationeel.

Opleiding Autoweb praktijkmodule: banden en wielen van Educam.