Op 24 september 2015 publiceerde het Belgisch Staatsblad de ministeriële omzendbrief van 14 augustus 2015 betreffende de interventiekledij.
Algemene toelichtingen over die omzendbrief:
- nieuwsbericht op de website van de civiele veiligheid: Gebruik en onderhoud van de interventiekledij van brandweer;
- op de website van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG): Richtlijnen voor gebruik en onderhoud interventiekledij brandweer.
Hierover (o.a. inventaris, de 3 kleurencodes naargelang de staat, logboek van de tenue) verscheen op deze BeSWIC website ook al het artikel “Gebruik en onderhoud van interventiekledij bij de brandweer”.
Hieronder wordt meer uitleg gegeven over:
- de wereldwijde berichtgeving rond veiligheid en gezondheid van brandweerlieden (o.a. de verhoogde kankerrisico’s);
- het verminderen van de blootstelling met goede hygiëne praktijken vanuit het binnen- en buitenland (inclusief chronologisch overzicht);
- specifieke wastechnieken voor het reinigen van brandweerkledij;
- de risico’s van CO2.
Wereldwijde berichtgeving rond veiligheid en gezondheid van brandweerlieden
De laatste jaren is voornamelijk het verhoogd kankerrisico van de brandweerman in de pers gekomen. De blootstellingsstudies naar aanleiding van de 9/11 aanslagen in de Verenigde Staten liggen hier aan de basis. Met de kernwoorden “exposure”, “fire fighters” en “9/11” kan reeds veel informatie gevonden worden. Volgende artikels in het Engels zijn nuttig in dit kader:
- Fire Fighter World Trade Center Response
- NIOSH Fire Fighter Cancer Study (PDF, 2,20 MB)
- NIOSH: Firefighters at Greater Risk for Cancers
- Taking Action Against Cancer in the Fire Service (PDF, 530 kB)
Op de website van de Algemene Directie Civiele Veiligheid is een overzicht beschikbaar van diverse studies rond het verhoogde kankerrisico bij brandweerinterventies: Ministeriële omzendbrief van 14 augustus 2015 betreffende de interventiekledij.
Een algemeen overzicht van de beroepsrisico’s van brandweerlieden is tevens te vinden in deze documenten:
- Emergency Services: A Literature Review on Occupational Safety and Health Risks
- Het Nederlands onderzoek “Research into smoke as an occupational risk in the fire service: a review of the literature” en “Onderzoek naar rook als beroepsrisico bij de brandweer: deel 2, aanvulling op literatuurreview”
Verminderen van de blootstelling met goede hygiëne praktijken
Het risico op blootstelling kan door goede hygiëne praktijken worden gereduceerd. Eén van de maatregelen is het periodiek reinigen van de interventiekledij. Hieronder wordt een chronologisch overzicht gegeven van ontwikkelingen in binnen- en buitenland van deze lang onderkende problematiek.
België
In het academiejaar 2010-2011 was er een eindwerk in het kader van de opleiding preventieadviseur-arbeidsarts van Dr. David Giuliani en Dr. Karen D'Hamer over ‘Biomonitoring bij brandweerlieden na branden en weginterventies’.
Op 25 oktober 2012 was er een studiedag in Florival met o.a. bijdragen van Luc D’Hondt over de “gezondheid van de brandweerman” en Kenny De Wolf over “uw gezondheid na de brand”. Voor de eerste keer was er een bijdrage over de gezondheid van de Belgische brandweerman.
Op 10 december 2014 was er op het brandweerforum een presentatie van de heer Tommy Verminck met de melding dat brandweermannen jonger sterven.Als gevolg hiervan kwam alles in een stroomversnelling en pikten diverse stakeholders in 2015 dit signaal op om over dat thema te sensibiliseren of om actie te voeren, stond dit op enkele agenda’s van gemeenteraden en er was hierover ook een parlementaire vraag:
- parlementaire vraag van 23 februari 2015 over de verminderde levensverwachting en blootstelling aan schadelijke stoffen;
- Website van sp.a-Gent: CO2 reiniging brandweerpakken van belang voor de gezondheid van de brandweerlui;
- Website van pvda: Antwerpse brandweer investeert 600.000 euro in nieuwe interventiekledij;
- Brandweerman: een gevaarlijk beroep?;
- artikel “Hygiëne bij brand (PDF, 517 kB)” van Karel Lambert dat op diverse websites en in brandweermagazines verscheen;
- campagne “Samen voor meer veiligheid”, gestart op de Werelddag voor veilig en gezond werk van 28 april 2015, meer informatie op de website van:
- het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) - Openbare Diensten: Brandweermannen sterven jonger!
- de Brandweervereniging Vlaanderen (BVV): Campagne 'Samen voor meer veiligheid',
- de Civiele Veiligheid: Vuur uit, gevaar voorbij? (Niet als je brandweerman bent...);
- handleiding voor de controle van de basisinterventie-uitrusting (BIU) bij brand, april 2015: Controle van de BIU BRAND (PDF, 848 kB);
- persartikels:
Op 21 januari 2016 was er door ACV - Openbare Diensten een studiedag over het reinigen van brandweerkledij, waarop een presentatie werd gegeven over het Decontex proefproject. Die presentatie staat op de website van ACV - Openbare Diensten: PROJECT DECO2 (PDF, 1,40 MB).
In het afscheidsinterview op 10 mei 2016 op de regionale zender ATV van de Antwerpse brandweerkolonel Chris Addiers meldde hij dat één van de grootste uitdagingen voor de toekomst het “schoon werken” is (zie passage tussen minuut 4:00 en minuut 4:45).
In het NT magazine april 2017 van ACV – Openbare diensten is de problematiek “Brandweerlieden sterven sneller aan kanker” verwoord en is ook een verwijzing gemaakt naar de campagne Vuur uit gevaar voorbij.
Buitenland
De studie “Management and decontamination of firefighters structural protective clothing and equipment (PDF, 2,32 MB)” bewijst dat er tot 2010 wereldwijd weinig aandacht werd besteed aan het reinigen van brandweerkledij. De studie werd uitgevoerd in de grootste brandweercorpsen van de Verenigde Staten, het brandweercorps van Tokio en Londen.
De Zweedse interventiediensten kregen in 2011 de good practice award (de Europese prijs voor goede praktijkvoorbeelden) voor hun aanpak. Presentatie op de Europese topbijeenkomst over gezonde werkplekken van 22 en 23 november 2011 in Bilbao: Success factors in Safe Maintenance - Lessons from the Good Practice Award Examples (PDF, 21,11 MB). Dat heeft uiteindelijk in 2014 aanleiding gegeven tot het document “Healthy firefighers – the Skellefteå Model improves the work environment”.
In de Verenigde Staten is de NFPA 1851 norm van toepassing. Die norm is beschikbaar via de website van de ‘National Fire Protection Association’ (NFPA): NFPA 1851: Standard on Selection, Care, and Maintenance of Protective Ensembles for Structural Fire Fighting and Proximity Fire Fighting.
De NFPA heeft een onderzoeksproject rond “PPE cleaning Validation”. De eindresultaten kunnen gevonden worden in het rapport Recommendations for Developing and Implementing a Fire Service Contamination Control Campaign.
Een onderzoeksproject van de brandweerdiensten van Ohio hierover kan men downloaden op de website van de ‘Ohio Fire Chiefs' Association’ (OFCA): Care, Maintenance and Replacement of Firefighter Turnout Gear (PDF, 215 kB).
De Washington State Council of Fire Fighters (WSCFF) heeft in 2015 zijn code van goede praktijk “Healthy-In, Healthy Out” gelanceerd.
Enkele specifieke Amerikaanse websites zijn zeer actief rond die problematiek. Twee voorbeelden op de website FireRescue1:
- Firefighter protective clothing: Who should be cleaning it?
- Firefighting gear: Can we measure clean?
In Nederland is er de handreiking schoon werken bij brand van 2015. Dat “schoon werken” is van toepassing op activiteiten of werkzaamheden waarbij brandweermedewerkers aan gevaarlijke stoffen in rook en roet kunnen worden blootgesteld, zowel door directe blootstelling (bij repressieve inzet, brandonderzoek of vakbekwaamheid) als bij indirecte blootstelling (logistiek, onderhoud en reiniging).
De brochure is te downloaden op de website van Brandweer Nederland: Handreiking schoon werken bij brand.
Voor het congres van 8 januari 2016 van de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) werd volgende video gemaakt om dat voor de Nederlandse brandweerman nog meer aanschouwelijk te maken:
- op de website van het Kennis & Informatieplatform Hulpverlening.nl: Arbeidshygiene: Wat moet je als brandweerman doen?
- op You Tube: VRU arbeidshygiene 8 januari 2016.
De brandweer Twente heeft eveneens een you tube filmpje gemaakt.
In Frankrijk zijn er deze wasrichtlijnen: Habillement - Entretien des tenues de protection contre les incendies.
Op 9 en 10 december 2015 op de Enprotex conferentie waren ook enkele thema’s rond reinigen van brandweerkledij. De presentaties kunnen gedownload worden.
In Duitsland zijn er ook diverse initiatieven:
- studiedag 3 november 2015
- Project “Krebsrisiko im Feuerwehrdienst: Humanbiomonitoring von Feuerwehreinsatzkräften bei Realbränden”
- Publicatie: Hygiene und Kontaminationsvermeidung bei der Feuerwehr
Specifieke wastechnieken voor het reinigen van brandweerkledij
Brandweerkledij kan zowel met water (nat reinigen) als met chemische producten (droogkuis in de volksmond) worden gereinigd. Beiden hebben hun voor- en nadelen.
Een vergelijking in het algemeen (en niet beperkend tot brandweerkledij) tussen deze technieken staat in de publicatie “Control of Exposure to Perchloroethylene in Commercial Drycleaning (Substitution)”.
Hieronder in detail enkele technieken die ondertussen commercieel in België worden aangeboden.
Water
Het Sioen Total Care Program biedt de volledige cylus van een brandweerpak aan. Het betreft niet enkel het reinigen, maar ook het controleren en het repareren. Hun concept werd voorgesteld op het brandweercongres van 16 oktober 2015. Meer informatie in deze newsflash van Sioen: Sioen schittert met nieuw concept op BVV Brandweercongres (PDF, 950 kB).
Een vergelijkbaar concept biedt Decontex aan. Hiervoor werkt het samen met het Belgische Christeyns.
Chemisch reinigen met CO2
In het verleden kon men ook reinigen met perchloorethyleen, maar dat heeft een vrij grote menselijke en ecologische impact en zal in de toekomst worden verboden. Hierdoor zoekt men naar alternatieven.
Op 28 april 2016 heeft Initial het reinigen met vloeibare CO2 op 50 bar voorgesteld. Meer informatie in dit persbericht: Initial introduceert ‘wassen zonder water’ als eerste in Europa.
Op 23 maart 2016 heeft Decontex zijn Deco2Fire een concept voorgesteld. Hiervoor werkt het oa samen met Electrolux. Meer info op http://www.decontex.com/nl/decontex/deco2fire/12. De presentaties van hun studiedag kunnen ook van deze website gehaald worden.
Gebruik van CO2 en enkele risico’s
Koolstofdioxide heeft een veelvuldig gebruik, niet enkel in het hoger vermelde reinigingstoepassing, maar ook voor andere toepassingen. Het wordt o.a. gebruikt als alternatief koelmiddel ter vervanging van ozonafbrekende stoffen, in de voedingindustrie voor frisdranken, als poederblusser, enz.
Op de website van de ‘European Industrial Gases Association’ (EIGA), vindt men ook zeer veel informatie over dat gas. Als men “carbon dioxde” ingeeft op www.eiga.eu vindt men meer dan honderden referenties. Men vindt bondig de gevaren en toepassingen op de informatiefiche Carbon Dioxide Physiological Hazards “Not just an asphyxiant!”.
Meer informatie
- Firefighter Cancer Support Network;
- Europees Vakbondsinstituut (ETUI): Firefighters: feeling the heat;
- Internationale Arbeidsorganisatie: Fire-fighter: International Hazard Datasheets on Occupation;
- Op de website van de European Public Service Union (EPSU):
- Het thema ‘firefighters’
- Firefighters develop plan to address cancer risk (met oa decontaminatie van pakken in Spanje)
- Good preventive behaviour Avoid getting cancer being a firefighter
- mededeling van ACV – Openbare diensten over de campagne in het najaar van 2013 van de Algemene Directie Toezicht Welzijn op het Werk (AD TWW) bij de brandweerzones: Brandweer – stand van zaken (PDF, 292 kB);
- informatie rond droogkuis:
- State Coalition for Remediation of Drycleaners,
- National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH): Drycleaning,
- California Air Resources Board (ARB): Dry Cleaning Program,
- National Fire Protection Association (NFPA): NFPA 32: Standard for Drycleaning Facilities,
- Chemische Feitelijkheden: Textielreiniging in de stomerij (PDF, 904 kB);
- wetenschappelijk onderzoek over het reinigen van brandweerkledij:
- Decontex NV: Deco2Fire,
- NFPA: PPE Cleaning Validation;
- Nederlandse informatie en studiedagen
- studies over het reinigen met CO2:
- proefschrift van Stevia Sutanto: Textile Dry Cleaning Using Carbon Dioxide Process, Apparatus and Mechanical Action,
- onderzoeksproject van CO2Nexus Inc, beschikbaar op de website van de California Energy Commission: CO2‐Based Cleaning of Commercial Textiles (PDF, 1,61 MB),
- rapport van het DETECTIVE onderzoeksproject: DEmonstration TExtile CO2 Treatment Introduction Validation Effort – DETECTIVE (PDF, 212 kB),
- ARB: Alternative Solvents: Health and Environmental Impacts,
- TERSUS Solutions: LCO2 textile innovations,
- artikel op de website ‘Textile Cleaning’: Carbon Dioxide,
- Electrolux Professional: Wet-cleaning Excellence – the greener, more effective alternative to Perc and dry-cleaning,
- samenvatting van het periodiek rapport van het ACCEPT onderzoeksproject: Periodic Report Summary - ACCEPT (Advanced CO2 cleaning as an ecological process technology),
- rapport van SRI Consulting: Process Economics Program Report 269 - Supercritical CO2: a green solvent;
- fysieke geschiktheid:
- op de website van Co-Prev, de vereniging van Externe Diensten voor Preventie en Bescherming op het werk: Co-Prev consensus ivm medische criteria brandweermannen;
- Artikel “Fysieke belasting van brandweerwerk in relatie tot gezondheid, fitheid en inzetbaarheid van brandweermensen”;
- Scoping study: Review of aging and the demands of firefighting.
- op de website van de Algemene Directie Civiele Veiligheid: Nationale interventiekledij Belgische brandweer – alle zones;
- artikels over gechloreerde producten op deze blog van de BeSWIC website: