Het Europees kettingzaag certificaat: verplicht vanaf 1 september 2019 in bossen van de Vlaamse overheid

Diverse organisaties die in Vlaanderen in de bosbouw actief zijn, hebben hierover gecommuniceerd:

• Inverde opleidingen: European Chainsaw Certificate verplicht in Vlaamse openbare bossen;
• Natuurinvest - Houtverkopen: Bomen vellen in openbare bossen? Certificaat verplicht vanaf 1 september 2019;
• Escala: Kettingzaaggebruik: opleiding ECS 1.

In Wallonië vragen tevens enkele werkgevers dit certificaat, maar dat is nog niet expliciet door een sector of door de regelgeving opgelegd. Lees hierover volgende berichtgeving:

• Centre de compétence Forem Secteurs Verts: Permis tronçonneuse européen - Niveaux 1 et 2;
• Office wallon de la formation professionnelle et de l’emploi (Forem): Communiqué de presse - Le Forem propose une formation pour réduire le nombre d’accidents de tronçonneuse (PDF, 711 KB);
• RTBF: Des formations et un nouveau permis pour réduire le nombre d'accidents de tronçonneuses.

In Frankrijk is er het "Décret n° 2016-1678 du 5 décembre 2016 relatif aux règles d'hygiène et de sécurité sur les chantiers forestiers et sylvicoles", die opleidingen in deze sector voorziet. Hier is er geen wettelijke verwijzing naar het ECC, zodat dit formeel niet wettelijk verplicht is. Wel kan het gebruikt worden als invulling van de regelgeving.

Dat wordt bevestigd door volgende berichten:

• het artikel "Utilisation de la tronçonneuse sur les chantiers forestiers et sylvicoles" op pagina 20 van deze publicatie van het "Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et des maladies professionnelles" (INRS): Actualité juridique de la prévention des risques professionnels, n° 2 – février 2018 (PDF, 1,33 MB);
• op de "équip’jardin" blog: Permis tronçonneuse : que dit la loi ? Est-ce une obligation ?
• op de Eduforest website: Eduforest France - Le réseau des centres de formation forestière - Le Permis tronçonneuse;
• op de website van “Le Réveil Normand”: Sécurité. Faudra-t-il un permis obligatoire pour utiliser une tronçonneuse ?

European Chainsaw Standards

Om het aantal ongelukken met een kettingzaag bij boomverzorging en bosbouwwerkzaamheden te verminderen op Europees niveau, werd een operationeel en duurzaam certificeringsysteem voor kettingzaaggebruikers uitgewerkt. Een eerste stap in dit certificeringproces was het opstellen van een normenschaal en het ontwikkelen van examenprocedures die toepasbaar zijn in elk Europees land en die bovendien ondersteund worden door de industrie en de boomverzorgings- en bosbouwsector: de European Chainsaw Standards.

Er zijn 4 niveaus:

• niveau 1: onderhoud en afkorten (doorkorttechnieken);
• niveau 2: basisveltechnieken (kleine bomen);
• niveau 3: gevorderde boomvellingstechnieken en veilige liersystemen (middelgrote en grote bomen);
• niveau 4: windval en beschadigde boomveltechnieken.

Deze richtlijnen kunnen in meerdere talen worden gedownload op de website van de “European Forestry and Environmental Skills Council” (EFESC): Downloads - European Chainsaw Standards.

Daarnaast is er ook nog een specifieke richtlijn over kettingzaagwerk op hoogte. Deze richtlijn is enkel beschikbaar in het Nederlands en het Engels op de website van EFESC:

• Europese norm voor kettingzaaggebruik op hoogte (PDF, 787 KB)
• European Standard for Chainsaw use at Height (PDF, 1 MB)

Meer algemene info over het welzijn op het werk in deze sector en de opleidingen is beschikbaar op de website van:

• Ecopedia
  • over veiligheid, welzijn en gezond en wel werken in de natuur,
  • over ECC: European Chainsaw Standards;
• Eduforest.

De ECC-opleiding is ook opgenomen in het document “Etude préliminaire: Première transformation du bois (PDF, 1,59 MB)” van de “Service Francophone des Métiers et des Qualifications”, dat op 26 oktober 2018 door de kamer van beroepen van de Franse gemeenschap in België is gevalideerd.

Op deze websites staat er een historisch overzicht van de ontwikkeling van deze Europese opleiding:

• vanaf 2011 tot heden (in het kader van een Europees Lifelong Learning Programme), op de website van ABA International: European chainsaw certification (PDF, 834 KB);
• in de periode 2014-2017 als Erasmus+ project, op de website van de Europese Commissie: Erasmus+.

De EFESC (en het ECC-certificaat) werd ook vermeld als goed voorbeeld in een EU-OSHA studie. Lees volgend bericht hierover: EFESC mentioned as good example in EU-OSHA study.

Andere landen

Binnen Europa

Hierboven werd al verwezen naar Frankrijk met zijn “Décret n° 2016-1678 du 5 décembre 2016 relatif aux règles d'hygiène et de sécurité sur les chantiers forestiers et sylvicoles” en de toepassing ervan in Frankrijk.

Hieronder volgen een aantal artikelen uit andere landen over het gebruik van het certificaat of andere veiligheidsaspecten.

Nederland:

• Groen Kennisnet: Certificaat voor veilig werken met kettingzaag;
• De Bosgroepen: ECC; Europees kettingzaagcertificaat;
• Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren: VBNE Richtlijn Standaardisatie Praktijkopleidingen (PDF, 307 KB).

Verenigd Koninkrijk en Ierland:

• Lantra:
  • Chainsaw Training – What You Need to Know
  • Centre Guidance Forestry and Arboriculture Qualifications (PDF, 1,09 MB)
• Health and Safety Executive (HSE):
  • Working with chainsaws
  • Aerial work
  • Changes to the training and assessment of chainsaw operators
  • AFAG805 - Training and certification (PDF, 237 KB)

Duitsland:

• Kuratorium für Waldarbeit und Forsttechnik: EFESC - European Forestry and Environmental Skills Council;
• forstpraxis.de: Sicherer im Umgang mit der Motorsäge in Europa;
• Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung: Ausbildung für Arbeiten mit dem Motorsäge und die Durchführung von Baumarbeiten (PDF, 238 KB).

Oostenrijk: Landwirt: Erster Europäischer Motorsägenführerschein in Österreich vergeben.

Luxemburg: Association d'assurance accident: op pagina 40 en 44 van deze publicatie: 16. Landwirtschaft, Forstwirtschaft, Garten- und Weinbau (PDF, 3,45 MB).

Buiten Europa

Australië: Safe Work Australia: Guide to managing risks of tree trimming and removal work (PDF, 2 MB).

Verenigde Staten:

• Department of Industrial Relations - Division of Occupational Safety and Health (Californië): Tree Work Safety Guide (PDF, 1,58 MB);
• U.S. Department of Labor - Occupational Safety and Health Administration: Tree Trimming.

Canada: Arborist Safe Work Practices Committee: Arborist Industry Safe Work Practices (PDF, 2,19 MB).

European Tree worker, European tree technician

Naast het ECC-certificaat, bestaat er in de sector ook de opleidingen voor “European Tree worker” en “European Tree technician”. Meer informatie daarover en andere publicaties over veilig werken in en aan bomen zijn beschikbaar op de website van de “European Arboricultural Council”:

• European Tree worker
• European Tree technician
• Flyers
• Aerial Tree Work Operations - A guide to safe work Practice (PDF, 881 KB)

Deze organisatie heeft zich ook ingeschreven in “vision zero”. Lees hierover dit bericht: Developing a safety culture for european arborists. In dit BeSWIC werd ook al verwezen naar “vision zero”: Vision Zero-app voor een gezonde en ongevalsvrije werkplek.

Meer info

Op de website van het Zwitserse SUVA: Risques d'accidents et règles de sécurité lors de l'abattage des arbres

Op de website van Cepa: Veilig werken met kettingzaag

Op de website van de Europese Commissie: Final report: Joint Action on Machinery (Chain-saws and Vehicle lifts)