Herbeleef de studiedag van Fedris rond preventie en “OSH-vigilance”

04.12.2023

Op 9 november 2023 organiseerde Fedris, het federaal agentschap voor beroepsrisico's, een studiedag over preventie en OSH-vigilance (waakzaamheid op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk).

Dit artikel geeft meer informatie over deze studiedag, die door een treinstaking niet fysiek maar wel digitaal plaatsvond. Daarnaast wordt er verwezen naar:

andere berichtgeving van Fedris, enkele relevante BeSWIC-berichten;
de wet van 13 november 2023 tot wijziging van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 betreffende de verzwaarde risico's;
het koninklijk besluit van 26 november 2023 tot wijziging van het koninklijk besluit van 23 december 2008 tot uitvoering van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 in verband met de onevenredig verzwaarde risico’s;
het koninklijk besluit van 13 november 2023 tot wijziging van het koninklijk besluit van 28 maart 1969 houdende vaststelling van de lijst van beroepsziekten die aanleiding geven tot schadeloosstelling en tot vaststelling van de criteria waaraan de blootstelling aan het beroepsrisico voor sommige van deze ziekten moet voldoen;
het jaarverslag van Fedris.

Over de studiedag

Een kleine 150 experten woonden de studiedag digitaal bij. Joeri Luts, adjunct-administrateur-generaal van Fedris, leidde de dag in en Philippe Dejonckere praatte alles aan elkaar. Er waren bijdragen van volgende personen, van wie de presentaties beschikbaar zijn op de website van Fedris:

De resultaten van deze laatste studie zijn beschikbaar op de website van Sciensano: ExpoComm & Envi-EHS - Onderzoek naar elektromagnetische hypergevoeligheid met behulp van een blootstellingsprotocol opgesteld in samenwerking met zelfverklaarde personen die aan elektromagnetische hypergevoeligheid lijden.

De presentaties van de studiedag kunnen teruggevonden worden op de website van Fedris, onder de rubriek Publicaties, door op ‘Presentaties’ te klikken. Ook presentaties van vorige studiedagen kunnen daar teruggevonden worden.

Ankylostomiase (mijnwormziekte)

Ook de begeesterende geschiedkundige terugblik van Koen De Schrijver over ankylostomiase verdient een vermelding. Deze uiteenzetting was meteen ook zijn afscheidsrede.

De belangrijkste bij de mens voorkomende mijnwormen, namelijk Ankylostoma duodenale en Necator americanus, zijn in de lijst van beroepsziekten opgenomen in de rubriek 1.4 “Infectieziekten en door parasieten verwekte ziekten welke verband houden met de uitoefening van bepaalde beroepen”, met als code 1.401.01.

Zijn verhaal over de mijnwormziekte bracht ons naar het Italië van de 19^de eeuw, bij de Belgen Charles Firket en Ernest Malvoz op het einde van de 19^de eeuw, bij onderzoeken uit het begin 20^ste eeuw in de mijnbekkens van Bergen, Charleroi en Luik, bij de behandeling met anthelmintica en bij de “médecins de charbonnage”. Over enkele van deze zaken kan men volgende informatie vinden:

over beroepsziekten en arbeidsgeneeskunde:
- in het juristenblad van de periode 1943-1944:
  - beginselen en tekortkomingen der wet betreffende vergoeding der schade veroorzaakt aan de slachtoffers van beroepsziekten (PDF, 1,88 MB) (pagina 3 tot en met 8),
  - beginselen en tekortkomingen der wet betreffende vergoeding der schade veroorzaakt aan de slachtoffers van beroepsziekten. (vervolg en slot) (PDF, 1,82 MB) (pagina 3 tot en met 9),
  - Quand la silicose n’était pas une maladie professionnelle : Genèse de la réparation des pathologies respiratoires des mineurs en Belgique (1927-1940) (in het Frans),
  - ‘Centre d’Animation et de Recherche en Histoire Ouvrière et Populaire’ (Carhop) (in het Frans): La guerre 1914-1918 : un laboratoire pour le développement de l’hygiène et de la médecine industrielles (PDF, 48,5 KB);
over ankylostomiase:
- medisch georiënteerd:
  - Pinkhof Geneeskundig woordenboek: Mijnwormziekte,
  - ‘Manuel MSD’ (in het Frans): Ankylostomiase,
  - ‘Centers for Disease Control and Prevention’ (CDC) (in het Engels): Hookworm (Intestinal),
  - Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde: De bestrijding der ankylostoma,
  - historisch georiënteerd (in het Frans en het Engels):
    - ‘Presses universitaires du Septentrion’: L’ankylostomiase dans la Ruhr. Corps, environnement et réseaux sociaux dans l’industrie minière de l’Empire allemand,
    - L’ankylostomiase ou anémie des mineurs,
    - ‘Patrimoine industriel’: étude: l'ankylostomiase (PDF, 151 KB),
    - ‘Institut d’histoire ouvrière, économique et sociale’ (IHOES):
      - L’ankylostomiase (PDF, 250 KB),
      - Les maladies des mineurs en Belgique (1820-1927): entre déni et reconnaissance (PDF, 889 KB),
    - ‘Libération’: Les vers tueurs du Saint-Gothard,
    - ‘Natural Sciences’:
      - 2^ième Rapport du Comité d'enquête sur l'ankylostomasie dans les charbonnages de la province de Liége (PDF, 10,4 MB),
      - l'ankylostomasie dans les charbonnages de la province de Liége (PDF, 8,15 MB),
    - ‘National Library of Medicine’:
      - Ankylostoma Infection,
      - Ankylostoma Duodenale,
    - ‘Jama Network’: notes on the treatment of ankylostoma anemia (uncinariasis, hookworm disease) with thymol,
    - ‘Cambridge University Press’: A Case of Skin Infection with Ankylostoma,
    - ‘Biodiversity Library’: The Milroy lectures : on ankylostoma infection, delivered before the Royal College of Physicians of London on March 2, 7, and 9, 1911.

Ankylostomiase komt vandaag nog altijd voor, maar dan vooral in de tropen. Op de website van Gezondheidenwetenschap kan men enkele richtlijnen vinden: Infectie met mijnwormen - Patiëntenrichtlijn.

Er bestaat zelfs een liedje over het thema, “Hookworm Blues” van Blind Blake uit 1928. Het nummer kwam ook aan bod in de aflevering “De mijnworm uit het zuiden van de USA” van het radioprogramma De wereld van Sofie.

BeSWIC-berichten over beroepsziekten en arbeidsongevallen

Aan de hand van de zoekterm ‘Fedris’ kunnen nog vele andere berichten teruggevonden worden op deze BeSWIC-website, zoals:

Vóór 1 januari 2017 moest men op naam zoeken van de voorgangers van Fedris: het Fonds voor beroepsziekten (FBZ) en het Fonds voor arbeidsongevallen (FAO). De nieuwe overkoepelende naam “Fedris” werd voor het eerst vermeld in volgend BeSWIC-bericht: Eén agentschap voor beroepsrisico's. In 2013 verscheen volgend BeSWIC-bericht over het 50-jarig bestaan van de FBZ: 50 jaar Fonds voor de beroepsziekten.

Naast hogervermelde voorbeelden rond beroepsziekten zijn er ook berichten die over arbeidsongevallen gaan. Enkele voorbeelden:

Op BeSWIC vindt men in het thema Informatie voor de behandelende artsen volgende relevante rubrieken:

Wet van 13 november 2023, het koninklijk besluit van 13 en 26 november 2023 en het jaarverslag Fedris

Op 28 november 2023 verscheen in het Belgisch Staatsblad de wet van 13 november 2023 tot wijziging van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 betreffende de verzwaarde risico's.

Op 6 december 2023 verscheen in het Belgisch Staatsblad met het Koninklijk besluit van 26 november 2023 tot wijziging van het koninklijk besluit van 23 december 2008 tot uitvoering van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 in verband met de onevenredig verzwaarde risico’s een uitvoeringsbesluit hiervan.

Daarnaast verscheen op 21 november 2023 het Koninklijk besluit van 13 november 2023 tot wijziging van het koninklijk besluit van 28 maart 1969 houdende vaststelling van de lijst van beroepsziekten die aanleiding geven tot schadeloosstelling en tot vaststelling van de criteria waaraan de blootstelling aan het beroepsrisico voor sommige van deze ziekten moet voldoen. Code 1.605.01 wordt vervangen om alleen te verwijzen naar aandoeningen van de elleboog en de pols veroorzaakt door mechanische trillingen en niet langer naar die van de schouder.

Het jaarverslag van Fedris (en zijn 2 voorgangers) kan gevonden worden op de website van Fedris onder de rubriek Publicaties (klikken op ‘jaarverslag’).