Misschien kan je deze geluiden vermijden door geregeld thuis te werken of in een stilteruimte op je werk, als die er is. Misschien kan je reguliere oordopjes of oorkappen gebruiken, of misschien kan je een koptelefoon met ruisonderdrukking opzetten, een heel andere beleving!
In dit artikel vind je basisinformatie over wat je moet weten rond de werking, types en risico’s van dit soort koptelefoons en wat wetenschappelijke achtergrondinformatie.
Actieve en passieve geluidsonderdrukking
De gezondheidsrisico’s van lawaai door overprikkeling, vermoeidheid en stress zijn ondertussen algemeen gekend:
- Stress is vermoeiend; chronische stress kan tot burn-out leiden.
- Stress ondermijnt je immuniteit. Je hebt meer last van allerlei kwaaltjes en op termijn vergroot het risico op ernstige, zelfs levensbedreigende ziektes.
- Door stress voel je je minder goed: negatiever, onzekerder, sneller geïrriteerd. Je hebt minder veerkracht. Je krijgt concentratieproblemen en begint fouten te maken. Zo kan je in een vicieuze cirkel terechtkomen
- Relaties met anderen verlopen moeizamer, er kunnen conflicten ontstaan die je nog meer stress geven.
Diverse soorten oorkappen kunnen een oplossing zijn tegen lawaai.
Actieve noise cancelling headsets zorgen dat men de gesproken taal (of muziek) beter kan verstaan. De headset detecteert immers het omgevingsgeluid en produceert een tegengeluid om dit te neutraliseren. Antigeluid is een geluid dat een ander geluid opheft door hetzelfde geluid met tegengestelde fase toe te voegen. Zo’n tegen-fase kan ontstaan door reflectie, maar kan ook met elektronica en een luidspreker bewust gegenereerd worden. Met dat laatste is het mogelijk bestaand geluid te dempen, iets wat vooral bij lagere frequenties en monotone geluiden erg goed functioneert.
Passieve noise cancelling headsets houden alle geluid buiten of blokkeert het geluid. Deze zijn niet nieuw: otoplastieken, oordopjes en oorkappen bestaan al langer om het omgevingsgeluid te dempen.
Bij adaptieve noise cancelling is deze filter aanpasbaar: het kan een brede waaier aan lawaai detecteren en er anti-geluid voor creëren.
Naar verschijningsvorm kan het zowel bestaan in de vorm van over-ear-koptelefoons of in-ear-formaat. De beperkte akoestische isolatie en hun lage autonomie maken de in-ear-formaat naar ruisonderdrukking toe iets minder ideaal. De functie van actieve ruisonderdrukking is bij heel wat grote merken en types van hoofdtelefoons aanwezig. Uiteraard zijn er ook verschillende prijsklasses.
Een headset maakt bovendien ook visueel duidelijk aan de omgeving dat men geconcentreerd bezig is en niet gestoord wil worden. Let wel op: Om niet asociaal over te komen, is het belangrijk dat je vooraf met je omgeving communiceert.
Kijk zeker ook naar de ergonomische criteria:
- gewicht en hoodband;
- oorkussens;
- beperking van volume en duur.
Noise cancelling-koptelefoons lijken dus de perfecte oplossing of zijn de perfecte manier om te ontsnappen aan de drukte en omgevingsgeluid en enkel nog stilte (of je eigen muziek) te horen.
Overmaat schaadt
Maar ook hier geldt het algemeen adagium “overmaat schaadt”. Belangrijkste boodschap is evenwel dat een headset niet dient om de hele dag te dragen. Beperk het gebruik. In vele gevallen is men noise cancelling gaan overgebruiken door langdurig gebruik zowel in de arbeidsrelatie als in de vrije tijd. Bovendien hebben onze hersenen geluid nodig. Mensen die veel een headset gebruiken kunnen immers gevoeliger worden voor geluid. Dat is vooral het geval voor mensen die reeds klachten hebben van overgevoeligheid voor geluid (hyperacusis).
Lawaai is dus niet langer enkel een industriële kwestie, maar een levenslange blootstelling, inclusief vrijetijdsgedrag. Jonge werknemers starten vandaag vaak al met gehoorschade door intensief muziekgebruik via oortjes of koptelefoons.
Meer informatie
Volgende wetenschappelijke publicaties geven wat meer context:
- ‘Scientific research’ (in het Engels): Revolutionizing Noise Management: Active Noise Cancellation Headphones in Healthcare and Beyond;
- ‘International Journal of Audiology’ (in het Engels): Auditory processing disorder: an online survey of hearing healthcare professionals’ knowledge and practices;
- ‘Institut de Recherche Robert Sauvé en santé et en sécurité du travail’ (IRRST) (in het Frans): Conception d'un protecteur auditif à suppression de bruits Dominants;
- ‘Journal Audiol Otol’ (2022), pagina 122-129 (in het Engels): Effects of an Active Noise Control Technology Applied to Earphones on Preferred Listening Levels in Noisy Environments.
Op volgende websites kan men ook informatie terugvinden:
- AP Hogeschool: spot op: noise cancelling;
- Ergonomiesite: Noise cancelling headset;
- Eoswetenschap: Noise cancelling veroorzaakt (nog meer) overgevoeligheid voor geluid;
- Gezondheid: Is een noise cancelling koptelefoon slecht voor je?;
- Universiteit van Vlaanderen: Is noise-cancelling verslavend?;
- Universiteit Nederland: Is noise-cancelling slecht voor je?;
- ‘Institut national de recherche et de sécurité’ (INRS) (in het Engels): L’INRS met en garde contre les systèmes de masquage sonore dans les open-space;
- ‘Science Press’ (in het Engels): Faut-il se méfier des écouteurs à suppression de bruit?;
- ‘British safety Council’ (in het Engels): How smart hearing protection is driving reductions in noise exposure at work;
- ‘Centers for Disease Control and Prevention’ (CDC) (in het Engels): Preventing Noise-Induced Hearing Loss.
Dit aspect kwam ook aan bod in nieuwsberichten en actualiteitsprogramma’s:
- Radio 1, Nieuwe feiten: Ook van te weinig geluid kan je gehoorproblemen krijgen;
- De Nederlandse Publieke Omroep (NPO): Zijn noise cancelling koptelefoons slecht voor je?;
- VRT: "Ons brein kan geen stilte verdragen": hoe hulpmiddelen om geluid te dempen je net overgevoelig kunnen maken;
- RTBF (in het Frans): Cinq casques réducteurs de bruit pour sauver votre journée;
- ‘Radio Télévison Suisse’ (RTS) (in het Frans): Casques réducteurs de bruit : le silence est d'or.
Volgende publicaties kunnen ook nuttig zijn:
- ‘Scientific Committee on Emerging and Newly Identified Health Risks’ (SCENIHR) (in het Engels): Potential health risks of exposure to noise from personal music players and mobile phones including a music playing function (in het kader van de Volksgezondheid);
- de linkedin-pagina van Edemhart Kempeneers: Lawaai op het werk: waarom gehoorgezondheid nog steeds onze volle aandacht verdient;
- Napo in "weg met de herrie!".