25.10.2022

Het Sociaal Fonds Podiumkunsten (PC 304 voor de Vlaamse gemeenschap) heeft samen met het ‘Royal Institute for Theatre, Cinema & Sound’ (RITCS) en het steunpunt voor de productionele, ontwerpende, en technische krachten van de brede culturele sector (STEPP) middelen van het Europees Sociaal Fonds gekregen om een hybride opleidingstraject op te maken en zo een Europees veiligheidspaspoort te behalen.

Meer informatie over de initiatiefnemers op de respectievelijke websites:

Het paspoort valideert de aanwezigheid van tien veiligheidscompetenties, op basis van een schriftelijk examen en een praktijkassessment. Deze competenties werden in een eerder Europees project uitgewerkt (‘European Theater Technicians Education’: ETTE). De sector gaat dus nu een stuk verder met het veiligheidspaspoort.

In dit artikel wordt uitleg gegeven over dit ETTE-project, over competenties, ervaringsbewijzen en andere initiatieven van de sector. Tenslotte komen ook andere berichten op deze BeSWIC website over competenties en opleidingen aan bod.

‘European Theatre Technicians Education Project’ (ETTE): historiek en resultaten

Het ETTE-project liep over een periode van 3 jaar (van september 2014 tot augustus 2017). De projectpartners waren het Duitse Deutsche ‘Theatertechnische Gesellschaft’ (DTHG), de Nederlandse Vereniging voor Podiumtechnologie (VPT) en het Overleg Scholing Arbeidsmarkt Theatertechniek (OSAT), het Zweedse ‘Svensk Teaterteknisk Förening’ (STTF) en de reeds vermelde Belgische (Vlaamse) partners STEPP en RITCS.

Het resultaat is een cursus met bijhorend veiligheidspaspoort voor basisvaardigheden inzake veiligheid voor iedereen op het toneel, in het theater en bij evenementen.

De inhoud van de cursus is gebaseerd op een selectie van ESCO-competenties (de Classificatie van Europese vaardigheden, competenties, kwalificaties en beroepen). Meer informatie over ESCO is beschikbaar op de website van de Europese Commissie: European Skills/Competences, Qualifications and Occupations (ESCO).

Dit weerspiegelt de visie dat veiligheid een manier van leven is. Iedereen op het toneel, van toneelknechten tot toneelmanagers, moet zich veilig kunnen gedragen, begrijpen hoe veilig werken werkt en een kritische veiligheidsmentaliteit ontwikkelen. In tegenstelling tot andere veiligheidscursussen richt dit boek zich niet op wetgeving maar op competentie, op het beheersen van veilige werkmethoden. Het gaat om "kunnen" in plaats van "weten".

Aan de hand een gestandaardiseerde, internationale en praktische beoordeling geeft het paspoort aan dat de medewerker heeft getoond veilig te kunnen werken. Voor het veiligheidspaspoort is ook inspiratie gezocht bij de Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers (VCA), maar toegepast op de eigenheden in de sector. Meer informatie over de VCA op de website www.besacc-vca.be.

De 10 competenties/hoofdstukken van het handboek zijn:

  • Werken met respect voor de eigen veiligheid.
  • Bijdragen tot een veilige en duurzame werkomgeving.
  • Ergonomisch werken.
  • Persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken.
  • Brandpreventie in een voorstellingsomgeving.
  • Veilig werken op hoogte.
  • Veilig werken met mobiele elektrische systemen onder toezicht.
  • Veilig met gereedschap werken.
  • Veilig werken met chemicaliën.
  • Plaatsen en hangen van podiumtechnisch materiaal.

Meer informatie over ETTE is beschikbaar op volgende websites:

De rechtstreekse link naar het handboek is beschikbaar op de website PodiumTechnieken:

Het handboek is ontwikkeld door het kenniscentrum PodiumTechnieken voor de Nederlandstalige leden, maar het is de bedoeling dat dit handboek op termijn ook in het Frans wordt uitgewerkt voor de Franstalige leden.

Fonds 304 (zo genoemd vanaf 2019) is de Franstalige tegenhanger. Zij hebben ook een webpagina over welzijn, die in de toekomst meer informatie zal bevatten: Bien-être au travail - fonds304. Fonds 304 biedt zijn leden ook opleidingen rond veiligheid en gezondheid aan. Meer informatie hierover is beschikbaar op de website van Fonds 304: Santé et sécurité au travail - Formations.

Competenties

De sector zet al jaren in op competenties en soms ook op het bekomen van ervaringsbewijzen. Sommige organisaties binnen de sector zijn nog actief bezig met het ervaringsbewijs, andere omwille van financieringsproblemen niet meer. Ook al zijn ze niet meer actief, toch pogen ze hun ervaringen nog te delen.

Meer informatie hierover is beschikbaar op volgende websites:

Ook andere sectoren organiseren opleidingen via hun opleidingsfondsen. Zo heeft de garagesector bijvoorbeeld met zijn vormingsfonds Educam een opleiding werken aan elektrische en hybride voertuigen ingericht. Meer informatie hierover is beschikbaar op de website van Educam: Elektrische & hybride voertuigen - Certificering.

Over bepaalde type opleidingen in bepaalde sectoren verscheen er volgende BesWIC-bericht:  Bekwaamheidsattesten of verplichte opleidingen: enkele niet-welzijnsregelgevingen.

Andere initiatieven van de sector

Het sociaal fonds Podiumkunsten (Podiumkunsten.be) heeft op haar website een specifieke webpagina rond veiligheid: werken aan veiligheid. Op die pagina zijn volgende initiatieven te vinden:

Daarnaast heeft het sociaal fonds Podiumkunsten een webpagina rond zowel grensoverschrijdend gedrag als diversiteit:

Voor de OiRA’s is er op deze BeSWIC website een overzichtspagina gemaakt van welke sectoren al zo’n online risicoanalyse beschikbaar is: OiRA, uw online risicoanalyse.

Instellingen die cursussen verstrekken over de basiskennis van preventieadviseurs, overeenkomstig de bepalingen van de artikels 23 tot 26 van boek II, titel 4 van de codex over het welzijn op het werk kunnen via volgende lijst op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg worden geconsulteerd: Melding: Lijst van instellingen die een basiscursus voor preventieadviseurs verstrekken (niveau III).

Volgende berichten op de blog van deze BeSWIC website illustreren enkele risico’s die men in de brede cultuur- en mediasector (of delen ervan) kan tegenkomen:

BeSWIC-berichten over opleidingen en certificaten

In de Belgische welzijnsregelgeving zijn er weinig specifieke bepalingen opgenomen rond verplichte opleidingen die werknemers extern moeten volgen. De opleiding- en informatieverstrekking (en ook het onthaal) worden immers zeer algemeen geformuleerd in de welzijnsregelgeving. Uitzonderingen hierop zijn de opleidingen rond eerste hulp en asbest (naast de opleiding voor preventieadviseurs, veiligheidscoördinatoren en vertrouwenspersonen).

Dit betekent dat de invulling aan het vrije initiatief van de bedrijven of hun sectorfederaties gelaten wordt. Sectorfederaties en hun respectievelijke opleidingsfondsen geven hieraan soms concrete invulling en kunnen ook subsidies en kortingen aan de bedrijven geven voor hun medewerkers die dit volgen. Voor wat VCA betreft, die inlenende bedrijven in het kader van een contractuele relatie kan opleggen aan ingehuurde bedrijven, zijn er wel enkele specifieke opleidingsbepalingen voorzien in hoofdstuk 3 van de VCA-vragenlijst, namelijk voor B-VCA, VOL-VCA en voor risicovolle taken die bij externe opleidingsinstellingen moeten gevolgd worden. Vraag 3.6 handelt bovendien over het veiligheidspaspoort.

Het veiligheidspaspoort wordt beschouwd als een handig en effectief hulpmiddel waarmee kan gecontroleerd worden of medewerkers de noodzakelijke opleidingen en instructies hebben gevolgd. Ook enkele medische gegevens maken deel uit van het paspoort.

In andere landen zijn er soortgelijke initiatieven die via de zoekfuncties “personal safety logbook”, “safety passport”, “carnet de sécurité” en “Sicherheitspass” kunnen worden opgezocht.

Naast het hogervermelde bericht Bekwaamheidsattesten of verplichte opleidingen: enkele niet-welzijnsregelgevingen, biedt deze BeSWIC website nog andere berichten over specifieke opleidingen en competenties:

In de 15 thema’s van BeSWIC, die men via de navigatiebalk kan bereiken, is er soms een rubriek informatie en opleiding werknemers voorzien.

Er zijn ook enkele berichten over e-learning: