Update 12/07/2023
De vakorganisatie Nautilus roept op tot actie naar aanleiding van de vele dodelijke ongevallen bij het betreden van besloten ruimten aan boord van schepen. In de maand april 2015 waren er ten minste 11 doden bij dergelijke ongevallen gerapporteerd. Eén dode aan boord van een schip dat pellets vervoerde, vier doden in Denemarken en 3 doden op 11 april 2015 in de Antwerpse haven.
Lees er meer over op de website van:
- TUC: Seafarers demand action after enclosed space deaths en Ship Technology: Maritime union calls for action to stop seafarer deaths in enclosed spaces (met link naar een bericht van Nautilus International dat niet meer beschikbaar is)
- gCaptain: One Dead, Three Others Injured in Confined Space Accident Aboard Cargo Ship
Ongeval in de Antwerpse haven op 11 april 2015
Op 11 april 2015 kwamen 3 havenarbeiders om het leven in de laadruimte van een kolenschip (meer bepaald petcoke). De drie zouden na het lossen van het schip het ruim schoonmaken. Pogingen om de drie te reanimeren, mislukten.
Meer informatie daarover in deze berichten:
- Hln: Drie arbeiders komen om in laadruimte schip in Waaslandhaven
- Vrtnws: Drie arbeiders omgekomen bij ongeval in Waaslandhaven
- Hbvl: Drie doden in laadruimte van schip in Waaslandhaven - Eén man ternauwernood ontsnapt
- ITF expresses condolences over Antwerp docker deaths
Eerste onderzoeksresultaten geven aan dat de zuurstof- en gasconcentraties in deze ruimte niet waren gemeten. Meer info in dit nieuwsbericht: Kapitein verantwoordelijk voor dood havenarbeiders
Ongevallen bij betreden van besloten ruimten op schepen
In vele sectoren, zoals de chemie, landbouw, bouw, enz. zijn er activiteiten waarbij risico’s van het betreden van besloten ruimten voorkomen. Ook op schepen moet men de nodige voorzorgen nemen bij het betreden van besloten ruimten.
Nieuwe strengere bepalingen van de International Maritime Organization (IMO) zijn daarover sedert 1 januari 2015 in voege. Ook sensibilisatiemateriaal is erover verspreid.
Meer info:
- Technische nota van het Griekse INSB Class (International Naval Surveys Bureau): IMO Revised Recommendations for Entering Enclosed Spaces Aboard Ships (PDF)
- Op de website van westpandi: IMO - Revised Recommendations for Entering Enclosed Spaces aboard Ships
Ongevallen op schepen, zoals ongevallen in besloten ruimten, kan men soms vrijwillig melden op websites van bepaalde organisaties zoals het Mariner’s Alerting and Reporting Scheme (MARS).
Nog meer informatie over ongevallen met besloten ruimten op andere websites:
- Entry into Enclosed Spaces
- The perils of enclosed spaces on a ship
- TT Talk - The oxygen we breathe requires clear thinking
- Staying Safe in Ports Confined Spaces
- Accidents at Sea: Death in the Confined Space
- Enclosed space entry
- Overzichten:
- Met het kernwoord “confined space” op de website van SWZ maritime
- Met het kernwoord “confined space” op de website van het Nautical Institute
- Met het kernwoord “confined space” in de rubriek “transport” en subrubriek “Maritime&shipping” op de website van gov.uk
Deze artikels of studies vermelden enkele algemene dodelijke ongevallen op schepen en de lessen die we eruit kunnen leren:
- Case Studies Marine Industry (PDF)
- Collection MAIB safety digests: Lessons from marine accidents
- Rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid in Nederland: Verstikking door betreding ladingruim (PDF)
- Aria database van het Franse Ministerie van Ecologie, Energie en Duurzame ontwikkeling en van de Zee: Accidents en espace confiné (PDF)
- We Must Change the Statistics of Confined Space Injuries and Fatalities
- Shocking spike in confined space fatalities revealed – but why?
- Confined Space Fatalities on Bulk Cargo Vessels
Enkele richtlijnen rond betreden van besloten ruimten op schepen
Diverse organisaties in de scheepvaart hebben allerlei publicaties met toelichtingen uitgebracht. Hieronder een niet limitatieve lijst:
- Een poster en screensaver van “The Marine Accident Investigators’ International Forum” om te sensibiliseren rond de gevaren: Enclosed Space Entry
- Safety animation to help prevent the loss of life in enclosed spaces onboard ships: Stop, think, stay alive
- Op de website van “The Shipowners’ Protection Limited”:
- Praktijkgids van de “International Association of Classification Societies Ltd.”: Confined space safe practice (PDF)
- Leidraad van “Port Skills and Safety”: Guidance on confined spaces in ports (PDF)
- Goede praktijkgids van “Steamship Mutual”: Enclosed Spaces
- Arbocatalogus binnenvaart - Besloten ruimte
- Hoofdstuk 10 van de Internationale veiligheidsrichtlijnen voor binnentankschepen en terminals (PDF)
- Veiligheidsrichtlijn – betreden van besloten ruimten van het Safety Platform Cargo Surveyors
- Cepa VIK-006: Controle van de atmosfeer van ruimten met een besloten karakter bij schepen met bulklading
Reinigen van OBO-schepen
De ‘Oil, Bulk & Ore’ (OBO) schepen zijn in staat om deze 3 types cargo’s te vervoeren: olie, bulkgoederen en ertsen. Bij de overgang van de ene naar de andere lading moet men de cargoruimtes reinigen. Voor de controle op deze reiniging moet men deze opslagruimtes betreden. Dat gebeurt volgens de hierboven vermelde principes.
Publicaties rond reinigen van cargo’s:
- Bulk cargoes – Hold preparation and cleaning (PDF)
- Barge Cleaning Operations - Dry Bulk Cargo Barges
- Petroleum coke bulk cargo: tank washing, cleaning products, and discharge implications
- Cargo hold cleaning
- Petroleum Coke Bulk Cargo: Tank Washing, Cleaning Products and Discharge Implications
- Hold sweeping / washing procedure for bulk carriers
International Maritime Solid Bulk Cargoes Code (IMSBC-code)
Niet enkel het reinigen met het betreden van besloten ruimten, maar ook de lading zelf kan bepaalde risico’s inhouden. In de IMSBC-code is er sprake van 3 groepen. Steenkool (en petcoke) en houtpallets worden in groep B ingedeeld, omdat ze kunnen reageren en gassen vrijzetten.
Publicaties over petroleumcoke:
- Petcoke loading in bulk & associated problems for bulk carriers
- Coal and Coke
- Guidance Document for the Storage and Handling of Petroleum Coke
De meest gevaarlijke lading zijn nikkelertsen. Zij kunnen gedurende de scheepsreis vloeibaar worden en worden in groep A ingedeeld. In 2010-2011 gaf dit aanleiding tot het verlies van 4 bulkschepen. Recent zijn er ook specifieke schepen daarvoor gebouwd. Lees dit bericht daarover: Eerste schip voor veilig vervoer van "gevaarlijkste lading ter wereld".
De International Federation of Inspection Agencies (IFIA), ondertussen gefusioneerd met de TIC-council, heeft over het vochtgehalte in dit soort cargoes in 2017 een richtlijn uitgevaardigd.
Vermeldenswaardig zijn volgende globale publicaties:
- Carefully to Carry editie 2023 en editie 2018
- New version of solid bulk cargoes guide available now
Parlementaire vragen
Rond havenarbeid, veiligheid in havens en begassingen, al of niet naar aanleiding van ongevallen of incidenten, zijn in het verleden diverse parlementaire vragen gesteld.
Enkele voorbeelden op deze website van het Belgisch kenniscentrum over welzijn op het werk BeSWIC:
- Vraag van de heer Kristof Waterschoot aan de minister van Werk over de recente dodelijke arbeidsongevallen in de haven van Antwerpen
- Schriftelijke vraag van Nele Lijnen aan de minister van Werk: Havenarbeiders - Ongevallen – Preventie
Meer informatie
- Artikels op deze BeSWIC website:
- rond verminderde zuurstof en risico’s van gassen:
- over zeevaart, havens en watergebonden activiteiten:
- Antwerpse haven krijgt internationale prijs voor welzijn van zeelui
- Informatie over gassen in containers
- Campagne over toxische gassen in containers
- Nieuw KB begassingen en ontgassing en update berichten over gassen in containers
- Rapport over de risico's van begaste zeecontainers
- Richtlijn voor de veilige plaatsing van opblaasbare rioolafsluiters
- Risico’s in havens:
- Health and safety in ports and docks
- Accident prevention on board ship at sea and in port
- Safety in Ports (SiP) Guidance Suite
- Stichting Veilige Haven (Nederland)
- Sécurité et santé dans les ports (PDF)
- Prévention des accidents à bord des navires en mer et dans les ports (PDF)
- The dangers of dock working
- Onderzoeken van zeevaart ongevallen, op de website van:
- de Onderzoeksraad voor Veiligheid (Nederland): Over Zeescheepvaart
- de Vlaamse havencommissie: Aanbeveling omzetting Richtlijn 2009/18/EG onderzoek zeescheepvaartongevallen
- Mariners' Alerting and Reporting Scheme (MARS)
- Federale instantie voor Onderzoek van Scheepvaartongevallen (FOSO)
- European Maritime Safety Agency (EMSA): accident investigation
- Opleidingen:
- VCA: overzicht risicovolle taken (IS-007 Veiligheidswacht besloten ruimte)
- Enclosed space entry training
- CATEC®: dispositif de formation: Certificat d’aptitude à travailler dans le domaine de l’eau potable et de l’assainissement : R472: Document de référence CATEC®
- Publicaties en algemene thema’s rond besloten ruimten:
- Safe work in confined spaces
- Confined spaces
- NFPA 350: Guide for Safe Confined Space Entry and Work
- Confined spaces
- Confined spaces
- Technical Advisory on Working Safely in Confined Spaces (PDF)
- Recommandation R 447: Prévention des accidents lors des travaux en espaces confinés (PDF)
- Enclosed Spaces
- Arbokennisdossier Verstikkingsgevaar in besloten ruimtes (PDF)
- Werken in besloten ruimten (Constructiv)
- Espaces clos
- Dossier Espaces confinés - Ce qu’il faut retenir
- CCPS: confined space entry
- The hazards of confined space operations
- InterManager: enclosed spaces
- Enge Raüme: enkele publicaties van de Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung (DGUV)
- Ongevallen en statistieken met betrekking tot besloten ruimten:
- On-Duty Firefighter Fatalities Involving Confined Spaces, 2003-2012 (PDF)
- Preventing Occupational Fatalities in Confined Spaces
- Worker deaths in confined spaces - A Summary of NIOSH Surveillance and Investigative Findings (PDF)
- Fatality Assessment and Control Evaluation (FACE) Program - NIOSH FACE Reports: Confined Space
- Confined space fatalities (PDF)
- Confined Space Workbook
- Really Cool Confined Space Statistics
- Fact Sheet | Fatal occupational injuries involving confined spaces (2011-2018)
- ARIA: Accidents in confined spaces
- CSB: zoekfunctie “confined space”
- Sensibilisatie rond ongevallen en leren uit ongevallen:
- Hazard Alerts by Topic - Confined Space
- safety Alert for Confined Space Entry to Sewerage Systems
- Icheme: Toolboxtalk: confined space
- Napo film: Gevaar in een afgesloten ruimte
- Stripverhalen van JM Ucciani:
- Op de website van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit: Scheepvaart
- Een nieuw risicoveld ook voor de scheepvaart is cyberveiligheid. Lees volgend bericht op de website van het Crisiscentrum: Cyberdreigingen in de maritieme sector: werkgroep cybersecurity.
- Ook na dit bericht in 2015 waren er oproepen om de nodige aandacht hieraan te besteden:
- 2018: InterManager: InterManager urges crew to help identify enclosed space solutions
- 2019: Nautilus International: Continuing seafarer deaths in enclosed spaces a 'scandal' in face of new findings says Nautilus
- 2019: Safety4Sea: Enclosed space design has to improve to avoid further deaths met link naar ITFSeafarers: Canaries in the cargo hold: dockers and seafarers dying in confined spaces on the rise
- 2023: Industry focus on tragedy of enclosed space deaths met link naar Safety Insights Paper - Enclosed Space Entry