Dit artikel gaat dieper in op de inhoud van deze studie en verwijst naar andere studies of documenten over atypische arbeidstijden of risico’s in de bewakingssector. Tenslotte wordt de link gelegd met de regelgeving rond private veiligheid en interessante artikels op BeSWIC.
Studie
Dit onderzoek bestudeert de prevalentie en de gevolgen van atypische arbeidstijden in de bewakingssector. Op basis van een representatieve enquête bij 497 bewakingsagenten (in de sector werken immers 15.331 personen) wordt de arbeidstijdregeling in de Belgische bewakingssector aan de hand van acht arbeidstijdkenmerken getypeerd:
- Nachtdiensten
- Weekenddiensten
- “Quick returns” (weinig tijd tussen de diensten)
- Roosterautonomie
- Dienstlengte
- Oproepbaarheid
- Onregelmatige uren
- verplaatsingstijd
Vervolgens wordt het fysiek, mentaal en sociaal welzijn van bewakingsagenten onderzocht evenals het verband tussen specifieke arbeidstijdkenmerken en welzijnsuitkomsten. De resultaten tonen onder andere aan dat roosterautonomie consistent positief verbonden is met goede welzijnsuitkomsten, in tegenstelling tot onregelmatigheid en oproepbaarheid.
Naast welzijnsimpact en de relatie met arbeidstijdkenmerken wordt ook nagegaan hoe werknemers de houdbaarheid van hun job zelf inschatten. Voor de verschillende houdbaarheidscomponenten die onderzocht worden (zoals inspraak en de leeftijd tot wanneer het werk houdbaar wordt geacht), zijn er aanwijzingen dat de bewakingssector slecht scoort.
Ten slotte wordt via een vignette-experiment onderzocht in welke mate werknemers willen gecompenseerd worden voor atypische arbeidstijden ten opzichte van een klassieke job waarbij uitsluitend overdag wordt gewerkt.
Meer informatie over deze studie:
- de volledige studie op de website van HIVA: Wat is de welzijnsimpact van atypische arbeidstijden in de bewakingssector? Onderzoek naar de impact van de arbeidsorganisatie op de bewakingsagent en zijn bioritme;
- artikel op de website van het steunpunt werk: Wat is de welzijnsimpact van atypische arbeidstijden in de bewakingssector?.
Studies of documenten over atypische arbeidstijden in binnen -en buitenland
In binnen- en buitenland verschenen al verschillende studies rond atypische arbeidstijden, wat aanleiding kan geven tot gezondheidsproblemen zoals vermoeidheid. Hieronder vindt u enkele voorbeelden.
België
Op de website van de Algemene Centrale van het ABVV:
- het werken in atypische arbeidstijden
- het werken in atypische arbeidstijden: deel 2
- het dossier nacht- en ploegenarbeid
- Brochure nacht- en ploegenarbeid
- 24 juli - dag van de shiftmedewerkers (affiche)
Bekijk ook volgend artikel, verschenen in Sampol: De donkere kant van nachtwerk.
Buitenland
Hieronder vindt u een niet-limitatieve lijst van studies en websites rond het thema atypische arbeidstijden en/of vermoeidheid:
- studie TNO: Hoe maak je een ploegendienst gezonder: een literatuuronderzoek naar roosterkenmerken, gezondheid en persoonsverschillen;
- in het Engels:
- doctoraat van Hardy Adriaan van de Ven: Shift Your Work: Towards sustainable employability by implementing new shift systems,
- ‘Health and Safety Executive’ (HSE): Human factors: Fatigue,
- ‘National Institute for Occupational Safety and Health’ (NIOSH): About Fatigue and Work;
- in het Frans:
- ‘Travail & Sécurité’ (dossier 860): les horaires atypiques,
- ‘Institut national de recherche et de sécurité’ (INRS): travail en horaires atypiques,
- ‘Agence nationale de sécurité sanitaire de l’alimentation, de l’environnement et du travail’ (ANSES): Le travail de nuit et les risques pour la santé: Évaluation des risques sanitaires liés aux horaires de travail atypiques.
Documenten rond (andere) risico’s in de bewakingssector
Voor de bewakingssector heeft de Algemene Centrale van het ABVV volgende documenten opgesteld:
Ook ‘Uni Global’ heeft voor de bewakingssector volgend document opgesteld (in het Engels): global survey reveals urgent need for unionization in private security.
In het Duits kan men volgende documenten raadplegen op de website van de ‘Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung’ (DGUV):
In vele gevallen wordt bewaking, alsook schoonmaak, uitbesteed. In dit geval spelen de regels rond openbare aanbestedingen ook een rol. Enkele berichten hierover:
- Algemene Centrale van het ABVV: schoonmakers en bewakingsagenten zijn het beu;
- ‘Uni Europa’ (in het Engels):
- op de website van securebestvalue kan een handleiding voor organisaties die contracten gunnen voor bewakingsdiensten in 15 talen gedownload worden:
- Europese Commissie: Buying Social - a guide to taking account of social considerations in public procurement (2nd edition).
Het beperken van (het aantal niveaus van) onderaanneming is ook een mogelijkheid. Dit wordt voorgesteld in de bouwsector op de website limit subcontracting van de ‘European Federation of Building and Woodworkers’ (EFBWW). Deze website kwam ter spreke involgend BeSWIC-artikel: Sociale fraude en mensenhandel: campagnes, onderzoeksprojecten, informatiebronnen en wetgevende initiatieven.
Op de website van de Sociale Inlichtingen en Opsporingsdienst (SIOD) vindt u dan weer:
- een samenwerkingsakkoord met de bewakingssector (PDF, 1,06 MB);
- een plan eerlijke concurrentie (PEC) met de bewakings- en toezichtssector (PDF, 670 KB).
Over deze hernieuwde PEC-plannen, waarbij het voor de bewakingssector de eerste keer was dat dergelijk akkoord werd gesloten, verscheen volgend BeSWIC-artikel: Ondertekening Plannen voor Eerlijke Concurrentie.
Wetgeving private veiligheid
De bewakingssector valt onder de Wet van 2 oktober 2017 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid. Op de website Besafe van de Algemene Directie Veiligheid en Preventie van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken vindt men informatie over:
In het kader van de opleiding kan verwezen worden naar:
- Koninklijk besluit van 23 mei 2018 betreffende de vereisten inzake beroepsopleiding, -ervaring en -bekwaamheid en inzake het psychotechnisch onderzoek voor het uitoefenen van een leidinggevende, uitvoerende of commerciële functie in een bewakingsonderneming, interne bewakingsdienst of opleidingsinstelling en de organisatie ervan;
- CAO 13/12/2023 vorming, die met KB 30/6/2024 algemeen verbindend is verklaard.
Een overzicht van CAO’s kan gevonden worden op de website van Fonds voor de Bestaanszekerheid van de Bewaking (FBZB)
Relevante artikels op BeSWIC
Op deze website zijn al verschillende artikels verschenen over vermoeidheid (van chauffeurs), veiligheidsberoepen en anderstaligheid in de sector:
- Vermoeidheid van bestuurders in de kijker
- Preventiecampagne voor wederzijds respect tussen burgers en veiligheidsberoepen
- Zakwoordenboekje voor de bewakingsagent
In titel 1 van boek X van de Codex is er ook regelgeving rond nachtarbeid en werknemers in ploegenarbeid. Meer informatie hierover is beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid: Nachtarbeid en ploegenarbeid.