De richtlijn kan geconsulteerd worden op de website van Eur-lex: Richtlijn (EU) 2024/2831 van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2024 betreffende de verbetering van de arbeidsvoorwaarden bij platformwerk.
In dit artikel vindt u een korte samenvatting van de belangrijkste krachtlijnen van de richtlijn en een aantal verwijzing naar artikels en initiatieven rond platformwerk.
Krachtlijnen Richtlijn (EU) 2024/2831
De richtlijn bevat 32 artikels en 6 hoofdstukken.
De hoofdstukken zijn respectievelijk:
- Algemene bepalingen
- Arbeidsstatus
- Algoritmisch beheer
- Transparantie inzake platformwerk
- Rechtsmiddelen en rechtshandhaving
- Slotbepalingen
In het hoofdstuk rond arbeidsstatus worden lidstaten opgeroepen om passende en effectieve procedures te implementeren om de correcte arbeidsstatus te bepalen en wordt er een wettelijk vermoeden van arbeidsverhouding ingeroepen ten voordele van personen die platformwerk verrichten. Het wettelijk vermoeden geldt niet in procedures inzake fiscale, strafrechtelijke of sociale zekerheid aangelegenheden. De lidstaten voorzien in een kader van ondersteunende maatregelen om de effectieve toepassing en naleving van het wettelijk vermoeden te waarborgen.
Het hoofdstuk rond algoritmisch beheer bevat de artikelen 7 tot en met 15. Deze zijn respectievelijk gewijd aan:
- de beperkingen op de verwerking van persoonsgegevens door middel van geautomatiseerde monitoringssystemen of geautomatiseerde besluitvormingssystemen;
- de gegevensbeschermingseffectbeoordeling;
- transparantie inzake geautomatiseerde monitoringssystemen en geautomatiseerde besluitvormingssystemen;
- menselijk toezicht op geautomatiseerde monitoringssystemen en geautomatiseerde besluitvormingssystemen;
- menselijke toetsing;
- veiligheid en gezondheid;
- informatie en raadpleging;
- informatieverstrekking aan werknemers;
- specifieke regelingen voor andere vertegenwoordigers van personen die platformwerk verrichten dan vertegenwoordigers van platformwerkers.
Artikel 12 rond veiligheid en gezondheid bevat expliciet volgende bepalingen:
- Onverminderd Richtlijn 89/391/EEG en verwante richtlijnen op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk, moeten digitale arbeidsplatformen ten aanzien van platformwerkers:
- de risico’s van geautomatiseerde monitoringssystemen en geautomatiseerde besluitvormingssystemen voor hun veiligheid en gezondheid evalueren, met name wat betreft mogelijke risico’s van werkgerelateerde ongevallen en psychosociale en ergonomische risico’s;
- beoordelen of de waarborgen van die systemen geschikt zijn voor de vastgestelde risico’s in het licht van de specifieke kenmerken van de werkomgeving;
- passende preventieve en beschermende maatregelen nemen.
- Met betrekking tot de in lid 1 van dit artikel vastgestelde vereisten zorgen digitale arbeidsplatformen voor doeltreffende informatie en raadpleging en de deelneming van platformwerkers en/of hun vertegenwoordigers overeenkomstig de artikelen 10 en 11 van Richtlijn 89/391/EEG.
- Digitale arbeidsplatformen mogen niet op zodanige wijze gebruikmaken van geautomatiseerde monitoringssystemen of geautomatiseerde besluitvormingssystemen dat platformwerkers onnodig onder druk worden gezet of dat de veiligheid en de lichamelijke en geestelijke gezondheid van platformwerkers anderszins in gevaar worden gebracht.
- Behalve op geautomatiseerde besluitvormingssystemen is dit artikel ook van toepassing op digitale arbeidsplatformen die gebruikmaken van geautomatiseerde systemen die besluiten nemen of ondersteunen die op enigerlei wijze van invloed zijn op platformwerkers.
- Om de veiligheid en gezondheid van platformwerkers te waarborgen, onder meer tegen geweld en intimidatie, zorgen de lidstaten ervoor dat digitale arbeidsplatformen preventieve maatregelen nemen, onder meer door te voorzien in doeltreffende meldingskanalen.
Het hoofdstuk rond transparantie inzake platformwerk is gewijd aan:
- de aangifte van platformwerk;
- Toegang tot relevante informatie over platformwerk.
De goedkeuring in de Raad van de Europese Unie van deze (op dat moment toekomstige) richtlijn kwam aan bod in volgend artikel: Platformwerkers: nieuwe regels voor betere arbeidsomstandigheden.
KB arbeidsongevallenverzekering voor platformwerkers
Ook het Koninklijk besluit van 12 augustus 2024 ter uitvoering, wat betreft de arbeidsongevallenverzekering voor zelfstandige medewerkers werkzaam via digitaal platform opdrachtgever, van de artikelen 19, 19/1, 19/2 en 21 van de wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen verdient een vermelding.
De platformexploitanten moeten een verzekering voor hun zelfstandige platformwerkers afsluiten. De verzekering moet voldoen aan bepaalde minimumgaranties. Wanneer een platformexploitant het nalaat om een verzekering af te sluiten of de verplichtingen niet nakomt, dan kan de platformwerker een vergoeding krijgen van het Fonds voor arbeidsongevallen. Het koninklijk besluit heeft het basisinkomen vastgesteld op een forfaitair bedrag van 36.839,45 euro. Het besluit treedt in werking op 1 januari 2026.
Het Algemeen Beheerscomité voor het sociaal statuut der zelfstandigen (ABC) bij het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) heeft al 3 adviezen gegeven over de bescherming van platformwerkers:
- Advies 2024/04: Arbeidsongevallenverzekering voor zelfstandige medewerkers werkzaam via een digitaal opdrachtgevend platform
- Advies 2023/06: Arbeidsongevallenverzekering voor zelfstandige medewerkers werkzaam via een digitaal opdrachtgevend platform
- Advies 2022/07: Bescherming van platformwerkers
Relevante informatie op BeSWIC en andere sites
Via de tag Platformwerk kan mee heel wat informatie terugvinden op BeSWIC.
Recent verscheen volgend artikel op de website van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA): Bevordering van veiligheid, billijkheid en regelgeving bij platformwerk.
Rond het stuk platformwerkers in de wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen verscheen ook een stuk in Arbeidsrechtjournaal: De Arbeidsdeal – Deel 2: ontslagrecht, platformwerkers en opleidingsrecht. In hetzelfde Arbeidsrechtjournaal verscheen ook volgend artikel: De zelfstandige maaltijdkoeriers van Deliveroo: Symptomatisch voor een wijdverspreid probleem?
Op de website van de administratieve commissie ter regeling van de arbeidsrelatie vindt men ook diverse beslissingen rond het statuut van platformwerkers.
Op de website van Eurogip verscheen ook een bericht over de nieuwe platformrichtlijn met verwijzing naar een focusbericht (in het Engels): Directive (EU) 2024/2831 on improving working conditions in platform work.