Update 04/01/2023
Het opleidings- en informatiecentrum van de hout- en meubelsector Woodwize en het Federaal Agentschap voor beroepsrisico’s Fedris hebben een nieuwe sensibiliseringscampagne over het risico op neuskanker door langdurige blootstelling aan houtstof gelanceerd. De campagne werd voorgesteld op de studiedag over houtstof van Woodwize tijdens Prowood, een driejaarlijkse beurs voor de houtverwerkende nijverheid en aanverwante sectoren in België die dit jaar plaatsvond van 17 tot 21 oktober 2021.
Meer info over het evenement op de website van Prowood.
Hieronder wordt meer uitleg over de campagne, de studiedag houtstof en andere campagnes van Fedris gegeven en naar een aantal relevante artikels uit het buitenland verwezen.
Campagne “Werken met houtstof”
Op advies van de Wetenschappelijke Raad, het Technisch Comité voor de preventie van beroepsziekten en het Beheerscomité voor beroepsziekten van Fedris legt de campagne de focus op de preventie- en informatieboodschap en hoe deze over te dragen op zowel ex-houtbewerkers als houtbewerkers die nog steeds worden blootgesteld aan houtstof.
De campagne, die op een positieve manier probeert te sensibiliseren, stelt een aantal doelen voorop:
- alle houtbewerkers er attent op maken dat veilig werken met hout belangrijk is: sinuskanker voorkomen is nog altijd beter dan genezen;
- de alarmsignalen van neus- of sinuskanker onder de aandacht brengen;
- aanraden zo snel mogelijk naar een arts te gaan wanneer men onrustwekkende symptomen bij zichzelf vaststelt;
- de ex-houtbewerker er attent op maken dat men zich via het voortgezet gezondheidstoezicht gratis kan laten onderzoeken als men aan bepaalde voorwaarden voldoet;
- de ex-houtbewerker uitleggen hoe men een aanvraag kan doen voor het voortgezet gezondheidstoezicht.
Fedris en Woodwize hebben deze informatie verwerkt in een nieuwe folder en affiche, die beschikbaar zijn op de website van Fedris:
- folder: “Jouw werk verdient applaus, jouw aandacht voor houtstof ook?” (PDF, 3,27 MB)
- affiche: Jouw werk verdient applaus, jouw aandacht voor houtstof ook? Herken je symptomen van neuskanker? Bezoek dan meteen een arts. (PDF, 2,11 MB)
Lees ook het bericht over de campagne op de website van het Algemeen Belgisch Vakverbond (ABVV): Werken met houtstof - campagne.
Op 1 november 2013 startte het toenmalige Fonds voor Beroepsziekten (sinds 2017 Fedris) met een pilootproject het voortgezet gezondheidstoezicht om vroegtijdig sinuskankers bij ex-houtbewerkers op te sporen. Hierover werd op deze BeSWIC website volgend bericht gepubliceerd: Vroegtijdige opsporing van neuskanker bij ex-houtbewerkers.
Na een evaluatie van de resultaten van het pilootproject in 2020 werd beslist om het project te verlengen. De sensibiliseringscampagne “Werken met houtstof” past in deze verlenging.
Veiligheidsseminarie houtstof
In het kader van Prowood organiseerden Woodwize en Wood.be, het kenniscentrum voor de hout- en meubelindustrie, op 19 oktober 2021 een studiedag over houtstof. Aan het seminarie namen ongeveer 150 deelnemers mee, waaronder leidinggevenden, leerkrachten, technisch adviseurs en preventieadviseurs uit houtverwerkende bedrijven.
Na een algemene inleiding door Jeroen Doom, directeur van Woodwize, kwamen volgende onderwerpen en sprekers aan bod:
- Beroepsziekten als gevolg van houtstof - Joeri Luts, adviseur Fedris
- Houtstof en explosierisico’s - Frederik Norman, Explosion Safety Expert Adinex
- Controle en opvolging op het terrein van veiligheids- en gezondheidsaspecten m.b.t. houtstof - Paul Van Haecke, directiehoofd TWW Oost-Vlaanderen
- Toelichting studie stofmetingen tijdens machinale en handmatige bewerkingen van houtproducten - Marina Dhondt (de voorziene sprekers Ing-Marie Andersson en Gunnar Rosén, onderzoekers van de Dalarna universiteit Zweden, waren verontschuldigd)
- Lancering campagne “Voortgezet gezondheidstoezicht naar neus- en sinuskankers bij (ex-)houtbewerkers” van Fedris en Woodwize - Prof. dr. Dejonckere, algemeen coördinator van de Wetenschappelijke Raad van Fedris
Ook de explosiekarakteristieken van houtstof kwamen aan bod en werden geïllustreerd door enkele experimenten.
Meer info over het veiligheidsseminarie via de website van Woodwize:
- over de studiedag: Veiligheidsseminarie Houtstof;
- artikel met korte samenvatting: Jouw werkt verdient applaus. Jouw aandacht voor houtstof ook?;
- poster van de beslissingsboom houtstof, die tijdens het seminarie werd aangeboden: Bestel posters preventiecampagne;
- samenvatting van de studie van de universiteit van Dalarna en de sensibiliserende PIMEX-filmpjes: Stof in de lucht in de houtindustrie;
Meer info
Risico’s en preventie in de houtsector
- op deze BeSWIC website:
- over explosierisico’s: in de rubriek Thema’s > Arbeidsplaatsen > ATEX,
- over de implementatie van preventieregels in de sector van de houtbewerking: Inspectiecampagne in de sector van de houtbewerking (FOD Werkgelegenheid - België - 2010),
- OiRA-tool voor de houtsector: Tool ‘OiRA Hout’ voor identificatie en beoordeling van risico's;
- onderzoek over blootstelling aan gevaarlijke producten, waaronder houtstof, op de website de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Onderzoeksprojecten > 2016 - Onderzoek naar de blootstelling van de Belgische werknemers aan gevaarlijke chemische producten (PROBE);
- de Nederlandse Stoffenmanager, een online tool om de risico’s van het werken met gevaarlijke stoffen in kaart te brengen en de blootstelling daaraan te beoordelen en te beheersen, heeft voor diverse sectoren en handelingen PIMEX-films ontwikkeld: PIMEX-beelden;
- op de website van de Stichting tegen Kanker: sinus- en neusholtekanker - algemeen;
- op de website “Alles over kanker”, in de rubriek Wat is kanker? > Kanker voorkomen en vroeg opsporen > Kanker voorkomen > Straling en schadelijke stoffen > Houtstof.
Buitenland
In verschillende Europese landen is er een aanbod aan informatiemateriaal over houtstof beschikbaar, waarbij onder andere de explosierisico’s en gezondheidsrisico’s aan bod komen. Hieronder een niet-limitatieve lijst van websites en documenten:
- Frankrijk (in het Frans):
- Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et de maladies professionnelles (INRS): Prévenir les risques liés aux poussières de bois,
- Organisme de prévention des branches professionnelles du BTP (OPPBTP): Poussières de bois - Évaluez le risque d’exposition dans votre atelier,
- ‘Travail & Sécurité’, het maandblad van het INRS: het dossier Les poussieres de bois,
- Comité Professionnel de Développement Economique (CODIFAB): Poussieres de bois: evaluez le risque d'exposition dans votre atelier,
- Praktische gids van het ‘Institut de recherche et d’innovation en santé et en sécurité au travail’ (IRIS-ST): Guide pratique: La prévention du risque poussières en atelier et sur chantier (PDF, 4,51 MB);
- Nederland:
- Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Wat zijn de risico’s van werken met houtstof?,
- op de website van Volandis, in de rubriek Werk veilig > Gevaarlijke stoffen > Houtstof,
- op de website van de campagne “Houtstof tot nadenken”: de rubriek Risico's,
- op de website van Arbokennisnet, in de rubriek Kennisdossiers > Gevaarlijke stoffen > Houtstof,
- gids uitgegeven door FNV Bouw: Werken met houtstof: het hoofd in de wolken (PDF, 628 KB),
- op de website van TNO stofvrijwerken, het artikel: stofvrij werken met hardhout,
- Arbo catalogus meubelindustrie: Houtstof: risico's;
- Verenigd Koninkrijk (in het Engels):
- Health and Safety Executive (HSE):
- in de rubriek Guidance > Topics > COSHH > Industries > Woodworking;
- in de rubriek Guidance > Industries > Woodworking > Health topics > Wood dust,
- Health and Safety Executive (HSE):
- Duitsland (in het Duits):
- op de website van het ‘Berufsgenossenschaft der Bauwirtschaft’ (BG BAU), in de rubriek Themen > Sicherheit und Gesundheit > Gesundheitsgefahren durch Staub,
- gidsen van het ‘Berufsgenossenschaft Holz und Metall’ (BGHM):
- Gefahrstoffinformationssystem Chemikalien: Holzstaub, ohne Hartholzstäube,
- op de website van ‘Arbeitsschutz und Gesundheitsmanagement in Schulen und Studienseminaren’, in de rubriek > Berufsbezogene themen > Holztechnik > Holzstau > Maßnahmen: Vermeidung und Umgang mit Holzstaub,
- Zertifizierungssystem der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung (DGUV Test): Absaugung von Schleifstaub - holzstaubgeprüft;
- monograaf 100C van het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) over houtstof: WOOD DUST - IARC Monographs (PDF, 1,75 MB).
Andere campagnes van Fedris en Woodwize
Fedris heeft in de loop der jaren diverse veiligheidscampagnes opgezet. Op deze website zijn hierover diverse artikelen gepubliceerd. Hieronder enkele voorbeelden:
- Wees alert voor asbest: campagne en website van Constructiv/Fedris
- Versoepeling en uitbreiding van het Fedris programma voor lage rugpijn
- Programma voor secundaire preventie van rugpijn
- Secundaire preventie van burn-out (Fedris, 2019)
- Pilootproject burn-out
- Preventiecampagne rond burn-out
Woodwize heeft in de loop der jaren enkele campagnes voor de houtsector uitgerold. Hieronder enkele voorbeelden van artikels die hierover op deze website zijn gepubliceerd: