Update 04/08/2023
De Ambulanciersunie, Spoed 112 en enkele andere organisaties voor hulpverlening hebben de strijd aangebonden om iedere vorm van agressie, verbaal en fysiek, tegen ambulanciers en andere hulpverleners tijdens de uitoefening van hun job te bannen, want dit wordt nog teveel beschouwd als “part of the job”.
Er zijn 4 affiches gemaakt: ambulancier (NL en FR), brandweerman (NL) en spoedverpleegkundige (NL). De modellen op de affiches oefenen daadwerkelijk de functies uit zoals op de poster.
Meer informatie daarover op de website van:
- Spoed 112: agressie en geweld tegen hulpverleners is NOOIT ok campagne gelanceerd;
- Informatie op de website van Ambulanciersunie is niet meer beschikbaar.
Deze campagne is ook in de berichtgeving op TV in het Nederlands aan bod gekomen:
- Focus & WTV: Opvallend: campagne tegen geweld tegen hulpverleners;
- VRT NWS: Campagne tegen geweld op hulpverleners: "Ik wilde enkel helpen";
- BRUZZ: Meer dan 2000 gevallen van agressie per jaar tegen hulpverleners.
Risico’s van hulpverleners
Hulpverleners, zoals ambulanciers, brandweerdiensten en andere hulpverleners, kunnen in contact komen met diverse gevaren en risico’s inherent aan hun werkzaamheden. De laatste jaren komen ze meer en meer in contact met externe risico’s, zoals agressie. In dit kader kan de campagne sensibiliserend werken.
Naast hoger vermelde berichtgeving, zijn er nog andere berichten over agressie tegen hulpverleners in het nieuws gekomen:
- VRT NWS:
- Vlaamse Kruis lanceert campagne tegen agressie op hulpverleners: "Ze sloegen me bewusteloos";
- Open brief van een hulpverlener: waarom bent u toch zo boos op mij?;
- Provincie Antwerpen: Gouverneur en hulpdiensten willen agressie tegen hulpverleners in provincie Antwerpen samen een halt toeroepen;
- RTBF: Les infirmiers en danger : mais qui va soigner les gens demain?
- Vias: Geweld en agressie tegen publieke dienstverleners
Een greep uit de diverse risico’s die ambulanciers ondervinden, wordt in deze artikels behandeld:
- TheJournal.ie: 'Serious concerns' about risks for HSE paramedics sent to incidents alone;
- op Google Drive: diverse documenten in de rubriek Arbeidsomstandigheden van de ambulanciersunie.
Toolkit schokkende risico’s
Geconfronteerd worden met schokkende gebeurtenissen is ook een risicoveld in de hulpverlening. Goed voor zichzelf en zijn collega’s zorgen is belangrijk om met deze schokkende gebeurtenissen om te gaan en inzetbaar en gemotiveerd te blijven. Ook de werkgever en de leidinggevende dragen een verantwoordelijkheid. Zij moeten zorgen voor een gezonde werkcultuur en een goede ondersteuning zodat men als hulpverlener optimaal kan functioneren.
In dit kader kwam er n.a.v. de aanslagen in Brussel in 2016 het internet adres “hulpvoorhulpverleners.be” met meer informatie voor dringende geneeskundige hulpverlening op de website van de Federale overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (FOD Volksgezondheid): Zorgen voor anderen begint bij zorgen voor jezelf.
De presentaties van het SYMPOMED symposium 2016 “De nieuwe uitdagingen in de rampengeneeskunde” n.a.v. de aanslagen zijn niet meer beschikbaar. Het betreft presentaties van Eric Mergny, Dimitri De Fré, E. Engels, Jo Bilcke, Luc Orlans, Olivier Vermylen, Paulette De Backer en Eric Schweitzer, Florent Deffense, Olivier Parthoens, Ph. Heuchamps, Raphaël Schmidt en Benoît Vivien.
Luc Orlans gaf op 20 maart 2017 tijdens de 43° week van de verpleegkunde de voordracht: operationele lessen 1 jaar na datum
Dimitré De Fré gaf tijdens het 34° congres Hoofden Facilitaire Diensten van Verzorgingsinstellingen’ (HFDV) de voordracht: Risicobeheersing voor Facilitaire Managers in de zorgsector
Ook de website van het Fire Stress Team heeft de ambitie om o.a. post traumatische stress reacties na ingrijpende gebeurtenissen te capteren.
Inspectiecampagne voor ambulanciers
Twee jaar geleden heeft de arbeidsinspectie Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk (AD TWW) een campagne gevoerd in de sector van niet dringend ziekenvervoer. De presentatie van de resultaten kan ook worden gedownload via Google Presentaties: Resultaten regionale campagne ziekenvervoer.
De federale regelgeving rond het beroep van ambulancier met betrekking tot het niet dringend patiëntenvervoer staat op de website van de FOD Volksgezondheid: Ambulancier niet dringend patiëntenvervoer.
De Vlaamse regelgeving rond niet dringend ziekenvervoer staat op de website van het Agentschap Zorg en Gezondheid van de Vlaamse overheid: Ziekenvervoer.
Vermeldenswaardig is de uitspraak van de vonnis arbeidsrechtbank Antwerpen, afdeling Antwerpen, 5de kamer van 16 augustus 2022 waarbij de niet-actieve tijd tijdens de shift van ambulanciers als arbeidstijd beschouwd wordt. Lees het persbericht hierover.
In dit BeSWIC-bericht werden ook cijfers zoals vermeld in “Blikvanger” over dringende hulpverlening gegeven: Dringende, medische en psychosociale hulpverlening in cijfers.
Sensibilisatiecampagnes tegen agressie
Naast de hoger vermelde sensibiliseringscampagne zijn er in het buitenland ook al campagnes geweest voor hulpverleners. Enkele voorbeelden:
- Nederland:
- Frankrijk:
- Ierland: Managing the Risk of Work-related Violence and Aggression in Healthcare Information Sheet;
- Australië: Ambulance Victoria:
- Canada: Les ambulanciers lancent une campagne-choc;
- Verenigde Staten: Preventing Violence Against EMS and First Responders.
Naast hulpverleners zijn er nog andere sectoren en beroepen waar externe agressie kan optreden. Hieronder diverse voorbeelden van nieuwsberichten en campagnes bij bepaalde beroepen of sectoren, zoals openbare vervoersmaatschappijen, afvalophalers, recyclagewachters, politie, artsen, welzijns- en gezondheidssector, enzovoort:
- openbare vervoersmaatschappijen:
- De Lijn: Veilig op Weg: wat te doen bij agressie?
- NMBS: de campagne van 2018 is niet meer beschikbaar maar wel deze van 2023: NMBS lanceert nieuwe campagne tegen agressie van spoorwegpersoneel
- afvalophalers:
- filmpjes op YouTube van de Belgische federatie van de afval- en recyclagesector Go4circle:
- Ongeduld achter het stuur,
- over agressie tegen afvalophalers: Agression physique,
- VRT: Antwerpse vuilnisophalers getuigen over toenemende agressie: "Ongeduldige chauffeurs rijden ons bijna omver",
- Het Laatste Nieuws: Steeds meer agressie tegen vuilnisophalers: “Ik werd in de hand gestoken omdat het niet snel genoeg ging”;
- filmpjes op YouTube van de Belgische federatie van de afval- en recyclagesector Go4circle:
- recyclageparkwachters: VRT: Recyclageparken Gent houden solidariteitsactie na aanhoudende agressie tegenover medewerkers;
- gezondheidssector:
- Federale Neutrale Beroepsvereniging Verpleegkundigen (FNBV): communiqué: Stop agressie tegen zorgverleners!,
- Belgische Autonome Vakbond van Beoefenaars van de Verpleegkunde: webpagina agressie,
- Iedereen COmpetent in het Beheersen van Agressie (ICOBA): Omgaan met agressie,
- RTBF: Les medecins veulent un plan d'action contre les agressions,
- RTL info: La violence envers le personnel médical est de plus en plus présente: "Certains patients ont l'impression qu'on minimise leur état de santé",
- in Frankrijk: Observatoire de la Souffrance au Travail des professionnels Infirmiers (OSAT Infirmier): Hôpitaux : 30 infirmiers agressés chaque jour !
- politie:
- Vast Comité van Toezicht op de politiediensten: Opvolgingsonderzoek met betrekking tot de problematiek van het geweld tegenover de politiediensten (PDF, 559 kB),
- Federale overheidsdienst Justitie: Strijd tegen het geweld tegen de politie,
- 24 november 2022 - Omzendbrief GPI 100 betreffende het gebruik van geweld tegen leden van de Geïntegreerde Politie;
- globaal nieuwsbericht over agressie: VRT NWS: 20.000 Belgen hebben elke week last van agressie op het werk;
- affichecampagne AZ Alma (Eeklo):
Parlementaire vragen
Agressie tegen hulpverleners heeft ook al aanleiding gegeven tot parlementaire vragen. Op de Google Drive website staan er bestanden van de ambulanciersunie, waaronder enkele parlementaire vragen, over agressie tegenover ambulanciers: Agressie.