Het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft op haar website een specifiek uitgewerkte webpagina met een overzicht van animaties en infographics die zijn gemaakt over een 10-tal type ongevallen. Met deze reeks wil het RIVM professionals praktische hulpmiddelen aanbieden om de werkvloer veiliger te maken. Dit wordt gedaan door op een laagdrempelige manier verhalen, feiten en lessen te delen.
Bezoek de webpagina Lerenvoorveiligheid.nl voor alle informatie.
Hieronder vindt u meer informatie over dit type ongevallen, wat uitleg over andere thema’s van de specifiek uitgewerkte website van het RIVM en andere berichten in verschillende talen over communicatie met beelden en leren uit ongevallen.
Animaties en infographics
Uitgewerkt samen met professionals uit het veld, worden op een laagdrempelige manier verhalen, feiten en lessen gedeeld, zodat de animaties (van ongeveer 2 minuten) en infographics aansluiten bij situaties uit de praktijk.
Over volgende situaties zijn er animaties gemaakt, die samen met de tekstscripts te downloaden zijn op de overzichtspagina animaties en infographics:
- Vallende objecten bij hijswerkzaamheden
- Beknelling tussen een machine en een object
- Val van verplaatsbare ladder
- Val op gelijke hoogte
- Val door een dak
- Ongevallen door omvallende voorwerpen
- Ongevallen met bewegende delen van machine
- Vallen van vaste steiger
- Aanrijding door een voertuig
- Contact met gevaarlijke stoffen in besloten ruimtes
Hieronder vindt u de links naar de corresponderende infographics:
- Vallende objecten bij hijswerkzaamheden
- Beknelling tussen een machine en een object
- Val van verplaatsbare ladder
- Val op gelijke hoogte
- Val door een dak
- Ongevallen door omvallende voorwerpen
- Ongevallen met bewegende delen van machine
- Vallen van vaste steiger
- Aanrijding door een voertuig
- Contact met gevaarlijke stoffen in besloten ruimtes
Over het RIVM
Veiligheidsdeskundigen, preventiemedewerkers, beleidsmakers, bedrijfsartsen en andere arboprofessionals zetten zich iedere dag in om de werkvloer in Nederland een stukje veiliger te maken. Het RIVM wil hen ondersteunen door kennis op het gebied van veiligheid, cultuur en gedrag te verzamelen én delen.
In het onderwerp 'Leren van ongevallen' op de website van het RIVM vindt u diverse informatiekaarten die inzicht geven in de oorzaken en gevolgen van arbeidsongevallen in bepaalde sectoren. Voor een aantal van deze type ongevallen zijn, zoals hierboven vermeld, animaties en infographics gemaakt. Er is ook een link met Storybuilder. Storybuilder is een unieke database van circa 31.000 ernstige ongevallen in Nederland in de periode van 1998 tot en met 2014 die werden onderzocht en geanalyseerd met als doel te leren uit ongevallen.
In het onderwerp ‘veiligheidsinterventies’ kunnen arboprofessionals eigen praktijkervaringen met interventies delen. Er zijn een 5-tal topics, namelijk:
- Risico Inventarisatie en Evaluatie (RIE) als proces;
- Laatste Minuut Risico Analyse (LMRA);
- poortinstructies;
- nudging;
- resilience.
De kracht zit in de samenwerking met onder meer sector- en kennisorganisaties, veiligheidskundigen en arboprofessionals. Lees hierover meer in het onderwerp ‘samenwerking’ op de website van het RIVM.
Naast de informatie over arbeidsongevallen, volgt het RIVM de maatschappelijke ontwikkelingen op de voet. De samenleving verandert en technologische ontwikkelingen volgen elkaar snel op. Welke gevolgen hebben maatschappelijke en technologische ontwikkelingen voor veiligheid en gezondheid op het werk (VGW) en zien we een verschuiving in het type ongevallen of in de oorzaken en achterliggende oorzaken van ongevallen? U leest er meer over in het onderwerp 'Onderzoek' op de website van het RIVM.
Communicatie met beelden en leren uit ongevallen
Naast het RIVM in Nederland zijn er nog andere voorbeelden van organisaties die informeren en sensibiliseren, niet met de klassieke woorden maar communiceren met beelden (video, affiches, infographics, tekeningen, …). Denk maar aan het spreekwoord “één beeld zegt meer dan 1000 woorden”. Mensen herinneren zich beelden beter dan woorden, vooral over een langere periode. Dit fenomeen heet “Picture Superiority Effect”. Hieronder enkele voorbeelden van initiatieven die voortbouwen op dit idee:
- NAPO Films
- Blootstelling aan gevaarlijke stoffen
- De Stoffenmanager: PIMEX-beelden
- Een soort storytelling magazines op de website “opgelucht”
- Leefbrandveilig:
- ‘Chemical Safety Board’ (CSB) (Verenigde Staten) (in het Engels): Safety Videos
- Woodwize - Preventiecampagne
- Unie van Aannemers van Spoorwegwerken: Max voor veiligheid, hij is op het goede spoor!
- ‘European Lift Association’ (in het Engels): Safety
- ‘Europris’ (in het Engels): Promoting Professional Prison Practice - Picture Dictionary “Picture it in Prison”
- ‘HSE Life’ (in het Engels): Veiligheid, gezondheid en milieu items (details enkel toegankelijk voor leden)
- INRS:
- video’s
- 6 parodie-afleveringen #MortelTonTaf (INRS), gepresenteerd door Inés Reg van de Comedy Club over risico's op de werkplek
- 13 veiligheidstips door de stripfiguur Lucky 13 voor gemotoriseerde tweewielers, initieel ontwikkeld door European Association of Motorcycle Manufacturers (ACEM), maar nu enkel nog maar beschikbaar onderaan het bericht van Febiac: Motorrijden en verkeersveiligheid: een safety plan for action (januari 2009)
- Overbruggen van een beveiliging
- Film 11 minuten: Schwarzer Freitag - Die Verantwortung in der Arbeitssicherheit
- 3 principes (prevent, obstruct en detect met figuren) rond het aspect vermijden overbruggen van beveiligingen op de website stop-defeating.
- 700-tal filmfragmenten op de website van arbeitsschutzfilm afkomstig van Film & Media Festivals (in het Duits) die de DGUV o.a. in het kader van de kommmitmensch-campagnes organiseert.
Daarnaast zijn op deze BeSWIC website diverse artikels aan dit onderwerp gewijd:
- Hoogtewerkers: risicovolle situaties in beelden
- Welzijnsadviezen voor de bouw in meerdere talen
- Campagnes van IPAF over veilig gebruik van hoogwerkers
- Affiches van Fedbeton
- Blijf uit de rook
- De dodehoekrisico’s: diverse organisaties sensibiliseren
- Folders “Veilig omgaan met mestgassen” van PreventAgri
Ook in de regelgeving wordt de link met beelden gelegd, met name in boek III, titel 6 van de codex over veiligheids- en gezondheidssignalering.
Communicatie met beelden kan ook een oplossing zijn voor anderstaligen. Op 19 mei 2022 was er een studienamiddag rond dit onderwerp. Meer informatie hierover is beschikbaar op de evenementenwebsite van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid): Studienamiddag 'Anderstalige werknemers en derden op de werkvloer'.
Op initiatief van minister Sven Gatz, bevoegd voor de Promotie van de Meertaligheid in het Brussels Gewest, lanceerde de Brusselse regering samen met Brussels Enterprises Commerce & Industry (BECI) in het voorjaar 2022 de projectoproep ‘Betalky.brussels 2022-2023’. De projectoproep richt zich tot bedrijven, ondernemingen en zelfstandigen die meertaligheid op de werkvloer bevorderen.
Vermeldenswaardig is tenslotte volgend artikel van Danny De Baere, adviseur bij de FOD Werkgelegenheid, dat in Veiligheidsnieuws 198 van Prebes verscheen. De tekst is beschikbaar op de website van Prebes: Communicatie met beelden.
Naast het sensibiliseren met beelden om het aantal (arbeids)ongevallen terug te dringen, is het ook belangrijk om lessen te trekken uit ongevallen. Vele nationale en internationale (sector)organisaties hebben pagina’s om ongevallen te melden en maken periodiek publicaties rond leren uit ongevallen (in het Engels “lessons learned” of in het Frans “retour d’expérience” (REX)). Hieronder enkele voorbeelden:
- Onderzoeksraad.nl;
- De (Franse)-ARIA-database (in het Frans): En cas d'accident - La référence du retour d'expérience sur accidents technologiques;
- Zwitserse ongevallenverkering SUVA (in het Duits): Aus dem Unfall lernen;
- ‘Commission des normes, de l'équité, de la santé et de la sécurité du travail’ (CNESST) (in het Frans): Rapports d'enquête;
- ‘National Institute for Occupational Safety and Health’s’ (NIOSH) (in het Engels): Fatality Assessment and Control Evaluation (FACE) Program;
- BeSWIC:
- FOD Werkgelegenheid – 50-tal Seveso-ongevallen: Lessen uit ongevallen;
Op het 21° wereldwijde veiligheids- en gezondheidscongres in 2017 in Singapore werd “vision zero” gelanceerd. Hierover verschenen volgende artikels
- Op deze BeSWIC website: Vision Zero-app voor een gezonde en ongevalsvrije werkplek
- Op de website van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO): ‘vision zero’ voor ultieme veiligheid en gezondheid op het werk.